VPRO-gids

Voor het eerst in een vliegtuig na anderhalf jaar corona. Het viel mee. In Nederland een keer coronacheck, In Kroatië drie keer controle. Hoorde net op de radio dat Marokko weer zijn vluchten staakt met Nederland en Duitsland. In Nederland gaat het dus weer helemaal fout, waardoor er weer allerlei belemmeringen met reizen worden opgeworpen. Over ruim twee weken staat er ook nog een weekje Valencia op de agenda, maar als we de komende weken helemaal donkerrood kleuren zou dat nog wel eens een probleem kunnen zijn. Wie had kunnen bedenken dat het allemaal zo lang zou duren. Vorig jaar november zouden we ook naar Valencia maar dat ging uiteraard niet door, dat het een jaar later weer een probleem zou kunnen worden was niet eens bij me opgekomen. Allemaal gevaccineerd toch, nee dus. Ik had me al weer verheugd op een weekje vakantie en had maandag al een paar gidsjes gehaald uit de bibliotheek. Misschien blijft het ook dit keer alleen bij plaatjes kijken op het internet. Omdat ik geen nieuwe titels te melden heb (ik herlees een aantal klassiekers van W.F.Hermans voor de boekenclub), hier een boekentips van al gelezen boeken.

Het is woensdag en dus VPRO-gids dag. Heb weer een aantal goeie tips genoteerd. Ik kwam de afgelopen ook een paar namen tegen van schrijvers waar ik erg van genoten heb, en deze week was dat Giuseppe Tomasi de Lampedusa van het boek De tijgerkat. Over de neerging van de Siciliaanse adel. De documentaire op Arte ging niet specifiek over dit boek, maar over zijn relatie met een rijke adellijke dame.

In 1860 landt Garibaldi bij Marsala om Sicilië in te lijven bij de nieuwe, liberale eenheidsstaat Italië. Het is gedaan met de Bourbons en met de feodaliteit: de platte, berekenende burgerij neemt de macht over. Don Fabrizio, prins van Salina, ziet deze ontwikkeling met lede ogen aan, maar voelt zich machteloos tegenover de geschiedenis en zoekt troost in zijn studie van sterren en planeten. Zijn pupil Tancredi weet zich wel aan te passen aan het nieuwe bestel. Hij kiest de kant van Garibaldi, trouwt met de dochter van een steenrijke dorpsburgemeester en zal een hoge positie bekleden in de nieuwe staat.
De tijgerkat schetst een bedwelmend beeld van Sicilië. Het landschap wordt in geuren en kleuren beschreven en de mensen komen werkelijk tot leven. De beschrijving van de dood van de prins is een van de mooiste sterfscènes van de wereldliteratuur.

Een naam die ik twee weken geleden tegenkwam riep ook veel herinneringen op, die van Dino Buzatti van het boek De komst van de tartaren. Ik schreef daar anderhalf geleden ook al over in het begin van de corona-Lock down. Ik was de afgelopen week in de, hoog op een berg gelegen onneembare vesting Sokol Grad, gebouwd om de Ottomanen en ander gespuis tegen te houden. Vanuit deze positie kon je ieder leger aan zien komen, maar wat moet dat een geestdodende en ellendige baan zijn geweest voor de soldaten die daar gelegerd waren. helemaal de sfeer die Dino Buzatti beschrijft in zijn bijzondere boek.

The role of the fortress changes over time. In addition to its religious function, the prehistoric fortress also protected the inhabitants of the village below it. Ancient Roman and late antiquity Byzantine fortresses had to defend the Konavle region from external enemies and barbarians. In the Middle Ages, Konavle was primarily under the authority of the neighbouring states, although it enjoyed a special political position. Fort Sokol no longer had to defend Konavle from neighbouring rulers because they were already in Konavle. These feudal lords now enforced payments from their lands in Konavle from Sokol. With the arrival of people from Dubrovnik this system changed radically. They oversaw Konavle and managed their revenues from the Rector’s Court in Saint Martin (Pridvorje) and Sokol took on a role similar to that of Justinian’s castrum from the 6th century: the defence of territory acquired from external enemies.