Drie weken geleden mijn laatste blog, het wordt steeds erger. Dat heeft zeker te maken met de seizoenen. Je bent veel meer buiten en maakt vaker afspraken Er kwamen weer veel dingen tussen, maar toch heb ik afgelopen weken tijd gevonden om diverse boeken te lezen waar ik veel genoegen aan ontleende. Zo las ik vorige week donderdag en vrijdag in een ruk het boek van Emmanuel Carrère, Yoga. Dit boek gaat over een persoonlijke crisis nadat hij alles wat hij heeft op het spel zet door een verhouding te beginnen terwijl hij een heel gelukkig huwelijk heeft ( ook komt hij er achter dat hij een bipolaire stoornis heeft die eerder nooit was gediagnosticeerd. De schrijver trekt zich 10 dagen terug voor een vipassana stilte retraite maar wordt daar door de gebeurtenissen in Parijs (aanslag Charlie Hebdo waar een vriend van hem omkomt) weer uitgehaald. Hij vertrekt uiteindelijk na een langdurige behandeling naar een Grieks eiland om vluchtelingen bij te staan. Het tweede deel van het boek stelde wat teleur omdat het eindigt met een nieuwe liefde die waarschijnlijk al zijn problemen moet oplossen. Ik heb wel meteen een nieuwe titel van Carrère aangevraagd bij de bibliotheek, Het Koninkrijk. Ik las de recensie en had daar wel zin in, het gaat over de persoonlijke zoektocht naar hoe het mogelijk is dat het Christendom geworden is tot een wereldgodsdienst.

Een schrijver denkt evenwicht in het leven te hebben gevonden en begint te schrijven aan een boek over yoga, dat hij al meer dan een kwarteeuw beoefent. Maar weldra valt het serene zelfbeeld aan gruzelementen, verschijnen gebreken, leugens en verraad aan de oppervlakte en opent zich een afgrond. Zijn persoonlijk leven, zijn liefdesleven, het maatschappelijk leven (terroristische aanslagen en vluchtelingencrisis) – alles begint te wankelen. En wat als alles een illusie blijkt te zijn? De schrijver belandt in een psychiatrische inrichting in Parijs en wordt behandeld met elektroshocks: als er geen genezing is voor dit kwaad, kan hij altijd nog proberen het te beschrijven.

In Het Koninkrijk vraagt Emmanuel Carrère zich af hoe een kleine Joodse sekte met volgelingen van een gekruisigde profeet kon uitgroeien tot een godsdienst die twee millennia later nog steeds door een kwart van de wereldbevolking wordt beleden. In Carrères wervelende verhaal zijn de apostel Paulus en de evangelist Lucas de protagonisten van een bijzonder avontuur vol kleurrijke figuren, die vanuit een ongedwongen, hedendaagse invalshoek worden belicht tegen de buitengewoon levendige achtergrond van de mediterrane wereld van de eerste eeuw.
Tegelijk vertelt de auteur over zijn eigen zoektocht naar een houvast. Vijfentwintig jaar geleden werd hij praktiserend katholiek in een poging om zijn leven op orde te krijgen, en drie jaar later viel hij van zijn geloof af. Fijnzinnig en kritisch, met respect en mededogen, verkent Carrère de betekenis van het christendom en staat hij stil bij het succes van verbijsterende principes als ‘de laatsten zullen de eersten zijn en bemin je vijanden.

Deze week heb ik op een regenachtige dag in een ruk het boek van Edouard Louis Veranderen, methode gelezen. Wat een prachtig, nietsontziend en ook hartverscheurend boek. In plaats van als het boek over wraak op zijn milieu is het boek een excuus aan zijn ouders en zijn vriendin die hij op weg naar de elite van Frankrijk (waar hij ook echt beland) achter zich moet laten en waar hij als hij eerlijk is ook heimwee naar heeft. Louis is een schrijver die internationaal is doorgebroken omdat hij een systeem blootlegt van de elite die alle verandering wil tegenhouden om aan de macht te blijven, vooral zijn boekje Ze hebben mijn vader vermoord, waarin hij alle opeenvolgende politici aanklaagt voor hun onmenselijke beleid (op een dag wordt de uitkering van de armen gekort en de belasting van de rijken verlaagd). Voor de boekenclub moet ik alleen nog Weg met Eddy Belleguelle van Edouard louis herlezen.

En vandaag is het weer een regenachtige dag en ligt het boek Niemand is ooit verloren van Catherine Lacey voor me klaar op de bank. Heerlijk. Ik hoop dat het bij mij ook inslaat als een bom. Vooral die quote op de voorpagina (don’t eat, don’t pray, don’t love) spreekt me wel aan.

Het debuut van Catherine Lacey sloeg in als een bom. The New Yorker noemde het ‘een van de beste boeken van het jaar’ en The Wall Street Journal prees het als ‘een van de meest veelbelovende romans van het jaar’.
De jonge vrouw Elyria besluit op een dag om zonder iemand iets te vertellen een enkele reis naar Nieuw-Zeeland te boeken en daarmee haar man, haar werk en het hele New Yorkse leven achter zich te laten.
Terwijl haar man probeert te achterhalen wat haar beweegredenen zijn, stapt Elyria in auto’s van wildvreemde mannen en vrouwen, om uit te stappen op immer desolate plekken. Maar is het wel mogelijk om echt verloren te zijn?

Vorige week ben ik in Nice geweest. Een reis die ik precies twee jaar geleden zou maken maar die door de coronapandemie werd afgeblazen. De meivakantie veroorzaakte een chaos op Schiphol maar daar was vorige week niets meer van te merken. Nice is een hele fijne stad die op 350.000 inwoners 50.000 studenten herbergt waardoor de stad aangenaam gemêleerd aandoet en veel betaalbare eetgelegenheden heeft. Frankrijk is een land dat ik altijd heb overgeslagen (behalve Parijs), maar Nice is absoluut de moeite waard. Vooral de Boulevard des Anglais is een feest voor de bewoners en de toeristen, je kunt er eindeloos wandelen want hij is acht kilometer lang. Ik moest denken aan de boulevard in Beirut in Libanon, waar het ene lelijke gebouw na het andere is opgetrokken en waar je bijna nergens kon zwemmen . Aan de boulevard van Nice staan nog de prachtige oude koloniale Engelse panden als Negresco en je kon overal een duik nemen langs de hele boulevard, een waar genoegen.

Ik heb net een aantal artikelen gelezen in De Groene Amsterdammer en weer veel opgestoken. Twee voorbeelden. Een artikel over het boek van politicoloog Helen Thompson, Disorder: Hard Times in the 21th Century (dat toevallig 24 februari uitkwam). Onze wereld draait om energiepolitiek en uiteraard liggen de wortels van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland ook in de energiepolitiek. Doordat de aangelegde leidingen eerst door Polen en Hongarije, maar dat veranderde dertig jaar geleden doordat ze via onafhankelijk geworden staten Wit-Rusland en Oekraïne liepen. En die beheersten daarmee Ruslands belangrijkste export. Rusland begon meteen manieren te zoeken om daar onderuit te komen. Poetin maakte meteen plannen om leidingen via Duitsland en Turkije aan te leggen. Ik snap ineens veel beter dat die Nordstream pijpleiding er moest en zou komen en waarom dat nu beter is om dat niet te doen. Een ander interessant aspect van het artikel is de onverholen kritiek op de westerse regeringen in hun onwil om de burgers pijn te laten lijden (ik moet meteen aan Rutte denken die zegt dat we wel moeten blijven kunnen barbecueën. Ik krijg steeds de indruk dat we stelselmatig worden onderschat over onze wil om in te leveren. Lubach heeft daar ook eens een heel verhelderend item over gemaakt, de angst voor de kiezer dei maakt dat er verkeerde keuzes worden gemaakt. Als laatste het inzicht dat westerse democratieën zich richten op dat nieuwe economische systeem. “Ze kregen oligarchische en aristocratische trekken, waar een populistische reactie op kwam (de laatste twintig jaar(. Thompson ziet een gelijkenis met de cyclus van politieke systemen die de Griekse historicus Polybios beschreef: het begint bij politieke chaos, oligarchie, democratie, ochlocratie (heerschappij van de volksmeutes) en daarna weer chaos. Turkije speelt ook een hoofdrol in het boek als een land dat zich benadeeld voelt na d WO1en een centrale rol wil spelen als gasland en daarvoor de territoriale wateren in de oostelijk Middellandse zee gebied wil veranderen. Heel veelzeggend heeft Thompson spijt over een extra hoofstuk Imperium, over het imperiale denken, dat ze heeft laten vallen. Ik denk dat ik even op de vertaling wacht want die komt er vast.

Getting to grips with the overlapping geopolitical, economic, and political crises faced by Western democratic societies in the 2020s. The 21st century has brought a powerful tide of geopolitical, economic, and democratic shocks. Their fallout has led central banks to create over $25 trillion of new money, brought about a new age of geopolitical competition, destabilised the Middle East, ruptured the European Union, and exposed old political fault lines in the United States. Disorder: Hard Times in the 21st Century is a long history of this present political moment. It recounts three histories – one about geopolitics, one about the world economy, and one about western democracies – and explains how in the years of political disorder prior to the pandemic the disruption in each became one big story. It shows how much of this turbulence originated in problems generated by fossil-fuel energies, and it explains why as the green transition takes place the long-standing predicaments energy invariably shapes will remain in place.

Gelukkig kan ik me ook af en toe ontspannen met lichtere kost. Het was me helemaal ontgaan dat Joachim Meyerhoff niet alleen een vierde boek Zonder paniek geen paradijs, maar nu ook een vijfde boek Hamsters in je hersenen (over zijn beroerte op 51jarige leeftijd), heeft geschreven. Dat vierde boek over zijn liefdesleven ligt nu op mijn nachtkastje, het vijfde is nog niet in de bibliotheek, dus daar moet ik nog even op wachten.

Over een maand verhuist de kringloopwinkel Dorcas Heiloo waar ik sinds drie jaar vrijwilliger ben in de boekwinkel. Een mecenas biedt ons een mooiere, grotere winkel aan voor een betere prijs. De boekenafdeling wordt twee keer zo groot. Een paar maanden gelden werd de suggestie gedaan dat we maar zo veel mogelijk moesten bewaren van wat er binnenkwam (er wordt veel weggedaan wat niet bruikbaar is, vies, dubbele exemplaren, bibliotheekboeken enz). Ik vond dat geen goed idee. Een nieuwe winkel moet niet beginnen met een onaantrekkelijk aanbod. Ik bood aan de maanden daarop zo veel mogelijk bij vrienden met ruime boekencollecties te gaan leuren om hun kasten eens te gaan uitdunnen. Maar het lot hielp me ook een beetje, een vriend overleed, een vriend werd dement (grote collectie gedichten) en een vriend verhuisde naar een kleinere ruimte. Ik kreeg ook nog en aanbod van een vriend die een collectie van ruim 4000 boeken van een overleden vriend erfde maar lang niet alles mee wil nemen. Het is nog niet duidelijk of het opgehaald kan worden. Nu staan er zo’n 30 zakken met boeken klaar die morgen worden opgehaald. Ik heb ook nog wat opgehaald bij buren en mezelf zodat de grotere ruimte direct gevuld kan worden met een aantrekkelijk aanbod.

Actueel

Oorlog in Oekraïne – geef voor noodhulp!

De oorlog in Oekraïne is ook een grote humanitaire ramp voor de bevolking. Noodhulp is hard nodig. Dorcas is daar ter plekke om de mensen te helpen met onderdak, voedsel, kleding maar ook traumazorg. Onze vrijwilligers ter plekke kunnen uw steun goed gebruiken. Bij de kassa kunt u aangeven of en welk bedrag u extra wilt betalen als donatie voor Oekraïne.

We gaan verhuizen!

Zaterdag 14 mei is onze laatste winkeldag in het oude winkelpand aan de Kennemerstraatweg. Na twee weken verhuizen en inrichten gaan we weer open op woensdag 1 juni, op De Oude Werf in Heiloo. Woensdag wordt onze vierde winkeldag van de week.

Wat heb ik de afgelopen weken gelezen na de boekenclub? Omdat mijn reserveringen voor Edouard Louis maar niet binnen komen ben ik begonnen in een groot Koreaans familie epos van Min Jin Lee Pachinko, dat ik al heel lang in de kast had staan. Zo’n onbekende schrijver over een voor mij onbekend land waar ik wel eens zin in had en die me eigenlijk meteen te pakken heeft. Ik was eerst voor de tweede keer in Shuggie Bain van Douglas Stuart begonnen (zie vorige blog), maar haakte toch ook voor de tweede keer af. Het fijne van dit boek is dat het over een hele eeuw gaat van een immigrantenfamilie en dat je veel mee pikt van de geschiedenis.

Een generaties omspannend verhaal over een Koreaanse familie die een nieuw leven opbouwt in Japan

Korea, 1900. Sunja, de veelgeprezen dochter van een arme maar trotse visser, valt voor een rijke vreemdeling aan de kust van haar geboortedorp. Hij belooft haar gouden bergen, maar wanneer ze zwanger wordt en ontdekt dat haar minnaar elders een gezin heeft, weigert ze zijn geld en bescherming. In plaats daarvan accepteert ze de hand van een jonge dominee, die haar meeneemt naar Japan. Sunja’s beslissing om haar geboorteland de rug toe te keren en de machtige vader van haar zoon af te wijzen, zet een reeks gebeurtenissen in gang die nog generaties lang na-echoot.

Zo begint een grootse doch intieme kroniek van een uitzonderlijke familie, verbannen uit hun thuisland Korea en in de ban van het meedogenloze voortschrijden van de geschiedenis.

Volgende week ga ik voor drie nachten naar Nice en ik moet nog een lekker boek uitzoeken voor op het strand. Vandaag hoorde ik op de radio dat er een wilde staking was van het beveiligingspersoneel en dat kan ik alleen maar toejuichen. Het moet een keer afgelopen zijn met de race naar de bodem wat betreft lonen voor dit personeel. Ik heb verschillende mensen in mijn omgeving die dit even hebben gedaan uit nood, maar niemand hiel het lang vol. het verloop en ziekteverzuim was heel hoog. Of het volgende week dus lukt is nog maar de vraag, maar als het niet lukt gaan we gewoon naar Maastricht voor een paar dagen, ook vast leuk. Ik heb al wel een klein boekje uit de serie van L.J.C.Boucher, Gedachten van Goethe. Het leek me leuk om als we eens om een gespreksonderwerp verlegen zitten een willekeurige pagina op te slaan en daarover te gaan praten. Bijvoorbeeld deze toen ik het boekje opensloeg: Elke vogel is te vangen, mits men het juiste lokaas kent. Een les voor hen, die mensen willen leiden of verleiden……. Ik moest meteen aan Poetin denken. Hij weet hoe hij mensen moet leiden, maar zijn tegenstanders moeten nadenken over waardoor hij verleidt wordt.

Tentoonstelling in museum Meermanno in Den Haag
17 november 2007 – 2 maart 2008
L.J.C. Boucher – uitgever “Het plezier een boekje te maken en te ontvangen blijft vers als op de eerste dag”

Museum Meermanno besteedt in een bescheiden tentoonstelling aandacht aan gentleman-uitgever L.J.C. Boucher. Dit jaar is het precies 100 jaar geleden dat Boucher werd geboren en wordt herdacht dat hij twintig jaar geleden is gestorven. In 1932 – nu 75 jaar geleden – begon L.J.C. Boucher een uitgeverij vanuit de boekhandel van zijn vader aan het Noordeinde 39, Den Haag, die bleef bestaan tot eind 1982.

In Den Haag is L.J.C. Boucher vooral een begrip als boekhandelaar, maar de boeken uit het fonds van zijn uitgeverij vinden hun weg naar liefhebbers in heel Nederland. De uitgaven zijn eigenzinnig en verrassend naar inhoud en altijd impeccabel van vormgeving.

Het is bijna een maand geleden dat ik mijn laatste blog schreef. Ernstig, maar ik had goede redenen om niet te bloggen. Een week naar Duitsland, München en het zwarte woud, de eerste week van april. Ik kwam regelrecht van het voorjaar in maart in een wit besneeuwd München aan. Verder hebben we Stuttgart (museum) Ulm (geboorteplaats Einstein), Bonn en Wimpfen (vakwerkhuizen) gezien. Ik heb wel vastgesteld dat Duitsland niet mijn land zal worden. Ik ben toch meer gehecht aan de zuidelijke landen als Spanje/Portugal en ook het Midden-Oosten heeft mijn hart gestolen. En dat terwijl ik in een ver verleden bijna Duits ben gaan studeren in plaats van Spaans. We hadden wel erg veel pech met het weer, kou, sneeuw, wind, mist en natte sneeuw zodat we zelfs in het schilderachtige Wimpfen de auto niet uit zijn geweest en er gewoon maar even door heen zijn gereden.

De afgelopen week hebben we weer eens een boekenclub gehad. Het boek dat besproken werd was Kruispunt van Jonathan Franzen (de vrouwen waren unaniem enthousiast, de mannen unaniem teleurgesteld), het nieuwe boek voor de volgende keer wordt Weg met Eddy Belleguelle van Edouard Louis . Omdat ik dat al gelezen heb, evenals De geschiedenis van het geweld en Ze hebben mijn vader vermoord, ga ik ook Strijd en metamorfose van een vrouw (over zijn moeder) en Veranderen; methode zijn nieuwste boek lezen.

Eén vraag kwam centraal te staan in mijn leven, vormde het middelpunt van al mijn gedachten, nam alle momenten in beslag waarop ik alleen was met mezelf: hóe kon ik revanche nemen, met welke middelen?’

Jarenlang heeft Édouard Louis slechts één alomvattende wens: hij wil ontsnappen aan zijn verstikkende en achtergestelde jeugd in Noord-Frankrijk. Hij droomt ervan om rijk te zijn en op straat herkend te worden, en om dat te bereiken zal hij tot tweemaal toe zijn leven totaal veranderen; hij laat zijn kansarme geboortedorp achter voor een nieuw leven op de middelbare school in Amiens, om daar vervolgens zijn beste vriendin in de steek te laten om toegang te krijgen tot de elite van Parijs.
Maar nu, op het moment dat hij wereldwijd succesvol is, wil hij eigenlijk alleen maar in een hoekje blijven liggen, weg van alles. Een gat graven en erin verdwijnen om nooit meer te hoeven spreken en bewegen.

In Veranderen: methode vertelt Édouard Louis zijn eigen verhaal, zijn odyssee, op nietsontziende wijze. Hij bewijst hiermee eens te meer waarom hij een van de belangrijkste en meest toonaangevende schrijvers van zijn generatie is.

Andere boeken die voorbij kwamen waren: S.A.Cosby Een laatste uitweg, Wij zijn licht van Gerda Blees (afgelopen week gelezen, heel bijzonder), Het Mysterie van de tijd van Carlo Rovelli, Chris Kraus Fabriek van klootzakken , De boekhandel van Algiers van Kaouther Adimi (ga ik zeker lezen), Pieter Waterdrinker, Brief aan mijn vrouw, Marc Jansen, Grensland (over de geschiedenis van Oekraïne, Licht en schaduw, 15 vrouwen over leven en overleven En als laatste Eric Sadin Het tijdperk van de ik-tiran, het einde van een gemeenschappelijke wereld. En die laatste wil ik absoluut lezen.

Protesten, rellen, wantrouwen: de afgelopen jaren heeft de publieke woede een kookpunt bereikt. De oorzaken zijn bekend: toenemende ongelijkheid, slecht functionerende overheidsdiensten, politieke schandalen. Maar de heftigheid van het ongenoegen is nieuw. En dat komt door een nieuw verschijnsel: de ik-tiran. Door de opkomst van het internet, de smartphone en de sociale media zijn we onszelf als het centrum van de wereld gaan zien. We beschouwen onze mening als de enige juiste en accepteren geen gezag meer. De gevolgen zijn beangstigend. De sociale samenhang verkruimelt en het vertrouwen in overheid en politiek verdwijnt, de aantrekkingskracht van populisme, complottheorieën en geweld neemt toe. Éric Sadin geeft een meeslepend geschreven analyse van de ineenstorting van onze gemeenschappelijke wereld. Hij doet dat vanuit een uniek historisch, politiek, sociaal, economisch en technisch perspectief. Zijn doel: nadenken over de voorwaarden van een sociaal contract dat ons bij elkaar kan houden.

Ik ben afgelopen zaterdag in vier boeken begonnen die ik allemaal na een kwartier weglegde omdat ik er geen zin in had. Dat waren o.a. Douglas Stuart Shuggie bain, Het geheime boek van Grazia dei Rossi van Jacqueline Park en De geest geven van Hillary Mantel. Het leek me allemaal futiel in het licht van de enorme crisis waar we door de oorlog in zijn beland. Ik ben uiteindelijk naar de bibliotheek gegaan om het boek Bloemblad van zee van Isabel Allende te halen en daar ben ik nu wel mee doorgegaan. Ik ken het werk van Allende amper en dit boek is me aangeraden door een boekenclublid en ik had zin in een historische roman. Het gaat over de Spaanse burgeroorlog en het verhaal van de immigratie van linkse Spanjaarden naar Chili. Het schijnt ook gedeeltelijk gebaseerd te zijn op haar eigen geschiedenis. Het boek sluit naadloos aan bij de beelden die ik dagelijks op televisie zie van de stromen vluchtelingen, de destructie van een land, de trauma´s die daar weer uit voort zullen komen en de verhalen van de vluchtelingen die nooit meer naar hun land terug zullen keren.

Aan het eind van de gruwelijke Spaanse Burgeroorlog wordt de jonge arts Víctor Dalmau samen met zijn vriendin, de pianiste Roser Bruguera, gedwongen om Barcelona te verlaten en te vluchten naar Frankrijk. Met nog tweeduizend andere Spaanse vluchtelingen gaan ze aan boord van de Winnipeg, een schip dat is gecharterd door de Chileense dichter en consul Pablo Neruda, op weg naar Chili. Tot hun grote verrassing worden ze ontvangen als helden in hun nieuwe thuisland – dat ‘langgerekte bloemblad van zee’, in de woorden van Neruda. Ze bouwen er een nieuw leven op en worden volwaardige Chilenen. Maar in 1973 gebeurt het onvoorstelbare: er breekt een dictatuur uit en weer moeten Víctor en Roser huis en haard verlaten.
‘Bloemblad van zee’ is een reis door de twintigste eeuw aan de hand van onvergetelijke personages. Ze ontdekken dat een mens steeds weer aan een nieuw leven kan beginnen. Een prachtige historische roman over ballingschap en liefde.

Ik las net de nieuwe VPRO /gids iets over de Free Press Unlimited en dat er steun nodig is voor de journalisten die daar hun werk doen. Ik steun al Follow the money en Bellingcat en ga nu ook hier aan doneren. Ik heb eergister de documentaire gezien over de zender Russia Today en dan schrik je toch wel heel sluw hoe Rusland te werk gaat met de pers. Eerst buitenlandse journalisten rekruteren met goede salarissen en arbeidsomstandigheden, om de schijn te wekken van democratisch te zijn en ze vervolgens langzaam in de greep krijgen. De meeste journalisten kregen gewetenswroeging en zijn weer vertrokken, maar doen wel verslag van de werkwijze van Russia Today. Ik zal volgende week geen blog schrijven omdat ik een week naar Duitsland ga, naar München, een stad die beroemd is om zijn prachtige musea en kunstcolecties. Ook dat voelt allemaal frivool, maar je kunt niet veel anders doen dan doorleven. Dat proberen ze in Oekraïne ook en zo gaat het altijd in oorlogstijd. Maar het gevoel van dreiging hangt toch als een wolk over alles wat je doet. Gaat het escaleren, komt er een derde wereldoorlog.

Naar Duitsland neem ik het boek van Herman Hesse, Het Kralenspel mee, een utopisch boek en magnus opus van Hesse. Een heel toepasselijk boek voor deze woelige tijden. Een boek tegen barbaarse machtswellust en de krachten die boven komen na de chaos. Geen makkelijk boek naar ik verneem van mensen die het gelezen hebben, maar ik ga me er op storten.

Het Kralenspel is een utopische roman over de strijd van de mens tegen de barbaarse machtswellust. Decor van deze toekomstroman is de denkbeeldige staat Kastalië, waarin het ‘Kralenspel’, een ongekend instrument, de totale inhoud en alle waarden van onze cultuur heeft verwerkt. Wat Hesse – diep geschokt door de Tweede Wereldoorlog – wilde, was de genezende krachten zichtbaar maken die uit de chaos weer tot orde kunnen leiden. Het Kralenspel wordt beschouwd als het magnum opus van de in 1946 met de Nobelprijs voor Literatuur bekroonde

Een half jaar geleden reserveerde ik het boek van Lisa Weeda Aleksandra bij de bibliotheek. Het stond nog in bestelling, maar waarschijnlijk was ik een van de eerste die het reserveerde want van de week was ik de eerste die het boek kon ophalen na levering. Ondertussen is het boek al genomineerd voor de Libris Literatuurprijs, op de short-list nog wel en het moet wel gek gaan als ze hem uiteindelijk niet wint na alles wat er de afgelopen weken is gebeurd. Ik moet wel zeggen dat ik het geen makkelijk boek vind. Het boek gaat afwisselend over haar zoektocht naar een overleden oom in het Oosten van Oekraïne en een schimmenwereld waarin ze rondloopt en praat met overleden familieleden. Ik ga het vandaag uitlezen en hoop dat ik er wat meer inkom. Beeldend schrijven kan ze wel.

Lisa Weeda reist in opdracht van haar vierennegentigjarige grootmoeder Aleksandra naar Loegansk, op zoek naar het graf van haar oom Kolja, die sinds 2015 is verdwenen. Lisa weet de grenspost van het oorlogsgebied te trotseren en in haar vlucht tuimelt ze terug in de tijd. Ze belandt in het paleis van de Sovjets, waar haar overgrootvader Nikolaj al sinds zijn eigen dood in 1953 wacht op Aleksandra. Na Aleksandra’s deportatie in 1942 naar Duitsland heeft hij haar nooit meer gezien. Samen met Nikolaj dwaalt Lisa door het paleis, dit limbo waar ook Kolja zich schuilhoudt, en wekt ze de geschiedenis van haar Don Kozakken-familie tot leven.

Aleksandra is het verhaal van een familie tussen Oost en West die maar niet loskomt van een gebied dat nooit rust lijkt te vinden. Lisa Weeda vond de vorm en de stem om dit indringende verhaal op een grandioze manier te vertellen.

Vanochtend stond er een klein stukje over beroemde Oekraïense schrijvers in de Volkskrant. Twee daarvan komen ook voor op mijn lijst van de beste honderd boeken die ik ooit heb gelezen. Ze staan zelfs in de top 10. De echt lezers zal ze ook op zijn lijst hebben staan, het zijn de schrijvers Konstantin Paustovski, met zijn zesdelige reeks Verhaal van een leven, en Joseph Roth met zijn Radetzkymars.

‘Radetzkymars’ is de geschiedenis van het verval van de Habsburgse monarchie, gezien door de ogen van de hoofdpersoon, luitenant Von Trotta. Deze klassieker van Joseph Roth begint in 1859 met Von Trotta’s grootvader, die door een toeval het leven van de jonge keizer Franz Joseph redt, en het eindigt met de dood van de keizer in 1916. De Eerste Wereldoorlog is dan gaande en de oude wereldorde van de adellijke familie Von Trotta, steunpilaar van keizer en staat, is definitief verdwenen. Terwijl luitenant Von Trotta zijn wereld langzaam ziet vergaan, zoekt hij zijn heil in gokken, alcohol en vrouwen. Radetzkymars is een ongeëvenaard portret van een beschaving in verval. Het meeslepend vertelde verhaal getuigt van groot psychologisch inzicht en wordt terecht gerekend tot de hoogtepunten van de wereldliteratuur.

Als je hierboven de korte recensie leest van dit boek realiseer je je dat er op dit moment ook een rijk in verval bezig is tegen alle logica in terug te brengen naar de oude glorie van het tsarenrijk. terug naar de 19e eeuw, terwijl we nu in 21e eeuw leven. Je voelt gewoon dat dit niet goed af kan lopen. Stuiptrekkingen van een man die gezien heeft dat de bevolking van Belarus hem niet meer wil en nu beseft dat hij zijn hand overspeelt heeft door de Westerse wereld sterker te maken in plaats van zwakker door de inval in Oekraïne. Nog groter geweld zal volgen. De groene Amsterdammer had een artikel over de waanideeën van Poetin die iedereen zou moeten lezen. We volgen het allemaal met angst en beven. Alle problemen vallen in het niet bij de problemen die nu op ons af komen.

Ik vergeet trouwens nog een boek dat ik nog niet eens zo lang een keer heb herlezen, van Nicolas Gogol, het boek Dode zielen. Je snapt niet dat Poetin overtuigd is van de superioriteit van de Russische mens. In dit boek ook weer een gewetenloze man die op zoek is naar rijkdom over de ruggen van arme sloebers (in dit geval overleden sloebers).

Dode zielen’ is het groteske relaas over de zelfingenomen klaploper Tsjitsjikov, die in een caleidoscopische zwerftocht over het Russische platteland zoveel mogelijk ‘dode zielen’ (overleden lijfeigenen) probeert op te kopen, om als onderpand te dienen voor de luxe levensstijl waarvan hij droomt. Gogol schildert met ironie en bizarre details een onvergetelijke portrettengalerij van het bonte allegaartje Russische landeigenaren die onze ‘held’ op zijn weg vindt. Een van de indrukwekkendste werken uit de wereldliteratuur is daarmee ook een van de vermakelijk

Ik was vanochtend bij vrienden op de koffie en natuurlijk ging het meteen over de oorlog. We kregen het over het boek van Svetlana Alexijevitsj Het einde van de rode mens van, leven op de puinhopen van de Sovjet Unie. Daarin is aan de hand van interviews te lezen hoe hard het gestaalde kader van de communisten nog steeds is, ook onder jongeren. Terwijl we het natuurlijk van de jongeren moeten hebben. Gisteren zagen we bij M een jonge Russin die haar ouders niet vertelde dat ze niet achter Poetin staat en omdat ze dat op de Nederlandse televisie zit te verkondigen daarom niet eens meer terug kan naar haar eigen land omdat alle mensen die protesteren tegen de oorlog in de cel worden gegooid. Wat een tragedie voor zo`n meisje. Wij kregen het over de buikpijn die we van al die berichten kregen, de onmacht die je voelt en het gevoel dat je niet lekker op vakantie kunt als vlak bij de de mensen sterven in de straten. We zouden wel allebei vluchtelingen opnemen in de leegstaande kamers van onze veel te grote huizen. Misschien komt er daadwerkelijk vandaag of morgen wel een oproep vanuit de regering om kamers beschikbaar te stellen. Dan moeten we laten zien wat we waard zijn. Ik heb vanochtend de wanhoopskreet gelezen van de voormalige Oekraïense voetballer Evgenij Levchenko en realiseerde me dat er echt wat op het spel staat. Het schijnt ook dat mijn naam Klitsie een Oekraïense achtergrond heeft. Verbasteringen van deze naam komen veel voor bijvoorbeeld Klitsjko en Klitsky. Op My Heritage. Toch een vreemde gedachte.

Meer dan twintig jaar geleden viel de Sovjet-Unie uit elkaar, ontdekten de Russen de wereld, en ontdekte de wereld de Russen. Even leek een romance in de maak, maar de liefde was snel voorbij. Terwijl men in het Westen nog steeds Gorbatsjov idealiseert en in het Oosten Poetin het begrip ‘democratie’ wel erg ruim interpreteert, grijpen vele voormalige Sovjetburgers – ook jongeren – vol nostalgie terug naar de socialistische staatsmannen van weleer.
Onderzoeksjournaliste Svetlana Alexijevitsj laat honderden getuigen aan het woord over hun leven tijdens en na de Sovjet-Unie: goede mensen en minder goede mensen; schuldigen en slachtoffers; aanhangers van de perestrojka en hardleerse stalinisten. Met een opmerkelijke openheid vertellen zij hoe de omwenteling van 1991 hun levensloop beïnvloedde, hoe hun wereldbeeld veranderde, hoe ze op zoek moesten naar een nieuwe identiteit. Het einde van de Rode mens ontbloot de ziel van een getraumatiseerd, verdeeld volk. Ook zij zijn Europa.

We kregen het ook nog over de schrijver Boris Akoenin, die vanochtend nog werd genoemd in de Volkskrant, die veel fans heeft over de hele wereld. Ik heb nooit iets van hem gelezen, maar om Rusland te kunnen begrijpen zou je dat wel moeten doen.

Wat er staat te gebeuren moeten we maar afwachten, maar het idee van een kernoorlog is zo afschrikwekkend dat we allemaal onze adem inhouden. Ik geloof dat de hele wereld nu zijn adem inhoudt. Voor de rest proberen we maar zo goed als mogelijk door te leven.

Wat ben ik momenteel aan het lezen. Ik ga beginnen met Red Roulette van Desmund Shum. Moet ik hem nog wel even ophalen bij een vriend. Ook al geen boek om vrolijk van te worden.

Ook nog even leuk om te vermelden, Het archief van de toekomst van de VPRO. Ik heb wel zin in Het boek van de toekomst.

Voor wie er liever een papieren pagina op na slaat komt VPRO Tegenlicht met het Boek van de toekomst. Voor het boek hebben acht auteurs, waaronder Joris Luyendijk en Marleen Stikker, nieuwe essays geschreven die vooruitblikken naar 2040.

Daarnaast zijn 31 internationale interviews van de afgelopen 20 jaar geselecteerd met inspirerende denkers en doeners, zoals Thomas Piketty, Kate Raworth en Elon Musk. Via QR-codes is het boek gelinkt met meer dan 500 VPRO Tegenlicht-uitzendingen in het nieuwe online archief. 

Ik kreeg zin in het boek van Jonathan Holslag Van muur tot muur, de wereldpolitiek sinds 1989. Alhoewel ik al heel somber werd van de recensie. Een greep: het westen is in de decadentieval getrapt; het heeft zich gespecialiseerd in consumptie, in juristen, in restaurants en winkels en onvoldoende in productiviteit en daarbij de schulden op heeft laten lopen. Dat lijkt me een waarheid als een koe, die vooral tijdens de coronapandemie schrijnend duidelijk werd. Het sectoren moesten overeind gehouden worden, terwijl we geen mensen meer hebben om huizen te bouwen, goten te repareren. Wat ook weinig hoopvol klonk was de constatering dat de Green Deal van Timmersmans een slogan is omdat het toch goedkoper is om iets in China te laten maken en daarnaast de opmerking; maar rond 2030/40 zullen de Chinezen het niet meer goedkoop maken, maar duurder. Nou, er wacht ons nog een hele omwenteling.

Het jaar 1989 luidde een nieuwe periode van vrijheid en welvaart in. Dertig jaar later lijkt dit gouden tijdperk voorbij. Waar ging het mis? Hoe kan het dat het ideaal van globalisering en van internationale verbondenheid teloorging? Jonathan Holslag navigeert langs de kalme zeeën en kolkende stromen die de wereldpolitiek sinds 1989 gekend heeft. Hij vertelt hoe de westerse hegemonie ten onder ging aan groeiend consumentisme, ongelijke handel en halfbakken diplomatieke betrokkenheid. Holslag laat zien hoe tegelijkertijd andere machten, zoals China en Rusland, konden groeien. Met verve ontrafelt hij de draden van dit verhaal, en toont dat het niet zozeer de ambitie van China, de sluwheid van Poetin of de hebzucht van Afrikaanse heersers was die tot deze donkerte geleid heeft; het was de onkunde van het Westen. Van muur tot muur is een magistraal geschreven boek dat diepgaande vragen stelt. Hoe zijn we op dit punt gekomen? En welke lessen kunnen we leren van de politieke arrogantie en zelfgenoegzaamheid in onze recente geschiedenis.

Waar ik ook een hoop van heb opgestoken is het boek dat ik al eerder noemde van Robert-Jan Friele De Pizarro’s, een familie, drie generaties en honderd jaar geschiedenis van Colombia. Wat een geweldig boek, iedereen zou het moeten lezen. Het is zoveel meer dan de geschiedenis van Colombia. Het gaat ook over hoe mensen altijd weer strijden voor gerechtigheid en hoe dat kan ontsporen. En dat allemaal binnen een familie. Ik zit er zelfs aan te denken om het boek mar gewoon te kopen om het aan anderen te geven. Ik had ook weer zin om het boek van Gabriel Garcia Marques Honderd jaar eenzaamheid te lezen. terwijl ik dit lees komt er een app van mijn broer binnen die net is geland vanuit Colombia. Hij heeft daar sinds een aantal jaren een vriendin, die de laatste jaren ook regelmatig bij mij langs komt. Ook wel een reden om het te gaan lezen, behalve dat ik natuurlijk ook de Netflix serie Narcos heb gevolgd. Ga ook even naar de website van Friele, waar veel interessante reacties op het boek staan. De man op de voorflap is zoon Carlos (5 kinderen, vier mannen en een vrouw, van een hoge generaal uit de elite gaan allemaal bij guerrilla bewegingen) die uiteindelijk vredesonderhandelingen begint omdat de guerrillabewegingen te veel moesten gaan samenwerken met de Narcos bendes en dat wilde hij absoluut niet. Voordat hij meedoet aan de presidentsverkiezingen wordt hij vermoordt.

Bij al die zware kost lees ik ook graag wat luchtigers tussendoor. Dit keer het boek van Stine Pilgaard, Meter per seconde.

Met humor en ironie beschrijft Stine Pilgaard het leven van een jong gezin in de huidige tijd. Een kind opvoeden lijkt geen vanzelfsprekendheid meer maar een zoektocht door het internet vol adviezen. Onverbiddelijk maar liefdevol laat ze zien hoe ieder mens op zijn manier worstelt met zichzelf en zijn medemens. Een origineel opgezette roman waarin fijnzinnig proza, een brievenrubriek vol levensvragen en prachtige poëtische liederen elkaar afwisselen. Vooral dat onbeschrijflijk grappig trekt me over de streep…..

We hadden eindelijk weer eens eens boekenclub, de laatste was al weer in september vorig jaar, daarna kwam er weer een Lock down. We bespraken de boeken van Juli Zeh waar iedereen enthousiast over was behalve een vrouwelijk lid dat Onder buren veel minder goed vond (taalgebruik kinderlijker, karakters platter). Ons soort mensen werd veel meer gewaardeerd. Ik opperde dat er van de uitgever snel een pandemie roman moest komen. Altijd interessant tijdens de vier ronden (vaststellen nieuwe datum en boek, lief en leed, het gelezen boek en de overige boeken die gelezen werden) is de laatste ronde. De boeken die de moeite waard zijn: Hilary Mantel, De geest geven, Patrick Dassen, De Weimar republiek, 1918-1933, over de kwetsbaarheid van de democratie, Jan Konst, Na de revolutie, kind van de jaren 70, Desmond Shum, Red roulette (kijk het buitenhof interview van een paar maanden geleden via de buitenhof app), Carel van Schaik en Kai Michel, De waarheid over Eva, hoe de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen ontstond, Michael Ignatieff, Troost, als licht in donkere tijden (ook deze schrijver werd in Buitenhof geïnterviewd) en als laatste Jennifer Nansubuga Makumbi, De eerste vrouw. Laatste boek ligt in het verlengde van het boek van Carel van Schaik, over de kracht van vrouwen en hun strijd tegen de mannelijke dominantie.

Ik heb het meeste zin in Desmond Shum en Carel van Schaik.

Aan de hand van de laatste wetenschappelijke inzichten wordt in dit boek verteld hoe ongelijkheid tussen mannen en vrouwen ontstond en dat de onderdrukking van de vrouw allesbehalve natuurlijk is.

In het huidige debat over de positie van vrouwen valt op dat een van de belangrijkste vragen niet wordt gesteld: hoe heeft het zover kunnen komen dat vrouwen voor gelijkberechtiging moeten vechten? Tweeduizend jaar lang gaf de Bijbel het antwoord: omdat Eva liever op de slang vertrouwde dan op God, moesten al haar nakomelingen de man dienen. Ook de biologie gaf vrouwen lange tijd de schuld: ze waren nu eenmaal het zwakke geslacht. In hun nieuwe boek nemen bestsellerauteurs Carel van Schaik en Kai Michel twee miljoen jaar menselijke geschiedenis in ogenschouw. Aan de hand van de laatste inzichten uit de evolutiebiologie en de genetica, de archeologie, etnologie en godsdienstwetenschap leggen zij het complexe proces bloot dat vrouwen in het ongeluk stortte – maar dat ook allesbehalve goed was voor de man. Van Schaik en Michel laten zien waarom seksualiteit werd verketterd, trouw een uitvinding is van de man, en wat het huwelijk, het gezin en het krachtenveld tussen man en vrouw tot de huidige dag infecteert. Met grote kennis van zaken beschrijven zij in dit meeslepende boek hoe de relatie tussen man en vrouw volkomen uit balans kon raken. Want de onderdrukking van de vrouw was allesbehalve natuurlijk.

NRC HANDELSBLAD: ‘Somberstop – Eindeloos piekeren, daar kun je ook gewoon mee ophouden.’ Een baanbrekende methode om uit je dip te komen. Zelfs sceptici zijn enthousiast.

Pia Callesen presenteert een beproefde, baanbrekende methode in ‘Leef meer, denk minder’ om uit een dip te komen. De oorzaak van neerslachtigheid en depressie is vaak te veel denken. We analyseren eindeloos wat we hebben gezegd en gedaan of de beslissingen die we moeten nemen. Maar het werkt niet. In dit boek vind je een radicale strategie om de controle over je denkprocessen terug te krijgen en je weer goed te voelen. ‘Leef meer, denk minder’ leidt je naar een beter leven doordat je leert hoe je de aandacht beheerst die je aan je gedachten besteedt.

Gisteren had ik een boek in de kist van Gerard Reve dat ik niet kende, De laatste jaren van mijn grootvader. Een bloemlezing samengesteld door Joop Schafthuizen, de partner van Reve. Ik kwam er achter dat mijn collega ook een groot fan is van Reve en hele stukken uit zijn hoofd kende, bijvoorbeeld het gedicht Roeping over zuster Immaculata. Vorige week was er toevallig een vriendin die een citaat aanhaalde van Reve met de verzuchting dat bijna niemand meer wist dat dit van de grote Reve is. Zelf heb ik de laatste dagen een paar keer het citaat ´je gaat dood of je blijft leven, het zit altijd goed´, gebruikt. Je ziet wel dat Reve voor ons nog een levende herinnering is.

ROEPING

Zuster Immaculata die al vier en dertig jaar
verlamde oude mensen wast, in bed verschoont,
en eten voert,
zal nooit haar naam vermeld zien.
Maar elke ongewassen aap die met een bord: dat hij
vóór dit, of tegen dat is, het verkeer verspert,
ziet ‘s avonds reeds zijn smoel op de tee vee.
Toch goed dat er een God is.

`Ik heb sommige dingen geschreven, die zeer goed zijn. Het is altijd het beste wat ik kan te voorschijn brengen. Meer kan men niet eisen. Als ooit God mij ter verantwoording zou roepen, zou ik me niet vrijwillig vernederen en niet in het stof vallen. Ik zou zeggen: Ik heb gedaan wat ik kon. Ik heb maar één hoofd en één rechter hand gehad. Als U het niet goed vindt, schrijft U het dan maar zelf. Gerard Reve `A

Ik ben s´avonds meteen in het boek begonnen en de tranen van het lachen rolde al weer snel over mijn wangen. Wat is dat toch dat Reve dat te weeg kan brengen. Hij blijft bij mij op nummer 1 staan.

Afgelopen week ben ik ook in een boek begonnen waar ik al heel lang in wilde beginnen, maar iets hield me tegen. Het is van Clarissa Estes-Pinkola, De ontembare vrouw, als archetype in mythen en verhalen.de internationale bestseller. Een goed moment leek me omdat vrouwen massaal in opstand komen tegen het patriarchaat. Het viel me niet mee. Het is me allemaal te heftig, te idealistisch, het idee dat vrouwen alleen maar goede wezens zijn. Het is ook een hele dikke pil, dus je moet er echt zin in hebben. Na twee verhalen had ik er eigenlijk al weer genoeg van. Niet alle internationale bestsellers zijn aan je besteed. Je ziet het al aan de recensie op bol.com….ze is wat ze is en ze is volmaakt. Misschien ben ik te jong om me te realiseren waar de vrouwen vandaan moesten komen. Ik hoef maar aan mijn moeder te denken en weet dat de wereld zonder vrouwen niet zou functioneren en dat vrouwen mentaal sterker zijn dan mannen.

Jungiaans psychoanalyticus Clarissa Pinkola Estes sprokkelde voor haar internationale bestseller De Ontembare Vrouw vele bekende en minder bekende sprookjes, mythen en verhalen uit de hele wereld bijeen. Op betoverende wijze vertelt ze deze oude teksten na en legt ze haarscherp de diepere betekenis ervan uit.
De verhalen en archetypes in dit boek zijn gekozen om vrouwen moed te geven. In elke vrouw zit een krachtige drijfveer, vol goede instincten, gepassioneerde creativiteit en een tijdloos weten. Dat is de ontembare vrouw, die de instinctieve natuur van vrouwen representeert. Deze ‘wilde’ vrouw is de oervrouw ze verandert niet, ongeacht de cultuur, het tijdperk of de politiek. Ze is wat ze is en ze is volmaakt.

Nee, dan toch maar liever af en toe een stukje Reve of het nieuwe spannende boek dat ik net heb opgehaald van de bibliotheek van Ben Macintyre, De spion en de verrader. Ik had al van dezelfde schrijver de razen spannende thriller over Kim Philby gelezen. Op de cover staat ook een citaat van John Le Carre “Het beste waargebeurde spionageverhaal dat ik ooit las”. Dit boek gaat over de Russische spion Oleg Gordievsky die dubbelspion werd.

Als laatste nog even een Netflix tip die ik vorige week in de VPRO-gids oppikte, De club. Over de opkomende gayscene in Istanbul in de jaren 50 en de vreemdelingenhaat tegen minderheden die jarenlang ongestoord deel uitmaakten van de kosmopolitische stad Istanbul. Alleen al de beelden van de stad uit de jaren 50 heerlijk.