We hadden allemaal het boek De maarschalk van Zora Del Buono met redelijk plezier gelezen, maar vonden ook dat je het niet echt een historische roman mocht noemen omdat daarvoor te veel gaten zaten in de historische vertelling. Het volgende boek dat we bespreken (21 oktober) is van Anjet Daanje Het lied van ooievaar en dromedaris. Verschillende van ons hebben haar vorige boek De herinnerde soldaat gelezen, een bijzonder boek, maar ook een boek dat doorzettingsvermogen vereist (waarschijnlijk net als haar nieuwste boek). Tip: er is een website van Anjet Daanje waar veel te vinden is over de roman.

Andere boeken die voorbij kwamen: Hanya Yanagihara, Naar het paradijs (favoriete boek van Barack Obama in 2022 waar ik wel zin zou hebben), Slavoj Zizek, Event; filosofie van de gebeurtenis, Sandra Langereis, Erasmus (zeer aanbevolen, zeer gedetailleerd), dat ons in e-book vorm wordt toegestuurd, Eva Meijer, Zee nu (een boek dat we denk ik allemaal de komende jaren moeten lezen), Menno Witteveen, Reinier Pauw (NRC recensie van vandaag over de eerste oligarch in Amsterdam) en als laatste Bessel van der Kolk, Traumasporen, het herstel van lichaam, brein en geest na overweldigende ervaringen. Deze psychiater is volgende zondag de laatste zomergast, dus allemaal kijken, het zal interessant zijn wat hij te melden heeft.

Zee nu is als de zee – grillig, woest en onvoorspelbaar, dreigend en uiteindelijk troostend. Het duurde even voor de mensen begrepen wat er aan de hand was. De zee komt de ene dag verder het strand op dan de andere. Een enkele strandwandelaar voelde wel dat er iets niet in de haak was. Maar wat? De zee wint elke dag een kilometer terrein. Polders aan de kust lopen vol en de boulevard van Scheveningen staat blank. De minister-president geeft een persconferentie en Defensie stuurt soldaten naar de dijken. Op Twitter roepen complotdenkers Actie!, de Action adverteert: Eenmalig! 4 reddingsvesten voor de prijs van 3! Wetenschappers komen van heinde en verre om dit zeldzame fenomeen te onderzoeken. Duitsland stelt sportzalen voor de geëvacueerde buren ter beschikking. De koning vertrekt naar zijn vakantiehuis in Mozambique. Maar waar moeten de herten heen? En hoe zal het de blijvers vergaan die hun kampement opslaan op de daken van kantoorgebouwen in de Randstad? Als de mensen geëvacueerd zijn en de laatste meeuwen hun heil elders zoeken, volgen wij activiste Arie, scholier Wilg en oceanograaf Paula van der Steen op hun tocht over de nieuwe zee, en ontdekken hoe het water hun kijk op de wereld fundamenteel verandert. Zee nu is als de zee – grillig, woest en onvoorspelbaar, dreigend en uiteindelijk troostend. Het is een roman over het grootste gevaar van dit moment, over Nederland, over de natuur die ons bedreigt en koestert en over de mens, die gedwongen wordt zichzelf opnieuw uit te vinden.

En nu vergeet ik toch nog een boek en wel De machine, in de ban van booking.com van Stijn Bronzwaer, Joris Kooiman en Merijn Rengers.

Booking.com, een van de rijkste en succesvolste internetbedrijven van Europa, is al vijfentwintig jaar een mysterie. Iedereen kent de website, maar niemand kent de mensen en verhalen achter dit oer-Hollandse bedrijf in Amerikaanse handen. Tot nu. Drie NRC-journalisten reconstrueren in detail het wrange internetsprookje van Booking.com, dat eind jaren negentig begon als een idee van een groepje techniekstudenten uit Twente en uitgroeide tot het grootste en machtigste hotelboekingsplatform ter wereld.
Dit is het niet eerder vertelde verhaal van de opkomst, hoogtij en het morele verval van Booking, vol extravagante feesten, uit de hand gelopen internetexperimenten, bedrogen aandeelhouders, handtastelijke managers en ruzies in de boardroom. Maar vooral is dit het verhaal van een bedrijf dat een weergaloze online geldmachine bouwde, en in de eeuwige zucht naar meer de mensen achter de machine vergat.

Zondag ga ik een weekje met vriendinnen (allebei ook fanatieke lezers) mee naar Frankrijk en de belangrijkste vraag (over kleding maken we ons niet druk) is zoals altijd wat er mee gaat aan boeken. In mijn tas zit het boek van Lionel Shriver Bezit (en daarnaast zat deze week ook nog haar titel De Mandibles in een boekenkist). Met Shriver zit je altijd goed en is er ook nog vaak wat te lachen. Daarnaast heb ik een boek van Arundati Roy, Slapen op Jupiter (over machtsmisbruik in een ashram) en als laatste het boek van Ottessa Moshfegh Mijn jaar van rust en kalmte. En als het nu heel warm wordt kunnen ze alle drie gelezen worden.

Maar nu nog even naar een paar heerlijke boeken die ik de afgelopen weken heb gelezen. Allereerst het boek Verloren in het paradijs, de onwaarschijnlijke redding van 3 militaire uit de onherbergzame jungle van Papoea- Nieuw-Guinea van Mitchell Zuckoff. Dat is zo’n boek waarin ik begin en niet meer stop dat het uit is. Er staat zoveel meer in dan het spannende verhaal. Je komt veel te weten over de tweede Wereldoorlog, het racisme binnen de Amerikaanse krijgsmacht. Je kunt merken dat er jaren van research zitten in zo’n boek. Een mooi detail is dat er voor het eerst een reddingsoperatie o touw werd gezet, eigenlijk onmogelijk, omdat er iets van 8 vrouwen in dat vliegtuig zaten, dat was een unicum in de oorlog. Als je bedenkt dat er tijdens WO2 600 vliegtuigen zijn neergestort in dat gebied mag deze redding met recht een mirakel worden genoemd. Er komen ook veel kleurrijke figuren in voor die je je vandaag de dag niet meer voor kunt stellen. Nederland speelt ook zijdelings af en toe een klein rolletje. het was tenslotte Nederlands grondgebied. Ik ga misschien ook nog wel eens zijn boek 13 hours lezen, over de aanval van een aantal terroristen op een een Amerikaanse pots in Benghazi in 2012.

Nederlands Papoea-Nieuw-Guinea, 1945.
Wat een pleziervlucht van een groep Amerikaanse militairen over een pas ontdekte paradijselijke vallei had moeten worden, loopt uit op een drama wanneer hun vliegtuig neerstort in de onontdekte en onherbergzame jungle. De drie overlevenden, waaronder één vrouwelijke officier, moeten zien te overleven tussen duizenden kannibalen in het ondoordringbare oerwoud in De Groene Vallei, die nagenoeg onbereikbaar is.

Onmiddellijk wordt alles in het werk gesteld de overlevenden te redden en een toevallig op het eiland aanwezige groep Filipijnse parachutisten moet alles op alles zetten om op tijd op de plaats van de crash te zijn. Een ex-juwelendiep met een alcoholprobleem weet zich bij de expeditie aan te sluiten als filmmaker en ook journalisten doen er alles aan om als eerste een stuk over deze gewaagde reddingsmissie te kunnen schrijven.

Van een heel andere orde was het boek De eenzaamheid in het leven van Lydia Erneman van Rune Christiansen. Over een vrouw, dierenarts, die in eenzaamheid is opgegroeid op een boerderij in Noord-Zweden maar die je toch het gevoel geeft dat ze zich verbonden weet met de mensen om haar heen. En dat ga je met haar meevoelen.

Als laatste, ik vond in een kringloopwinkel het boek van E.T.A Hoffmann, Leven en opvattingen van kater Murr. Die vindt je bijna nooit, ik houd wel van de Duitse schrijvers en hij was bijna voor niets.

Ik was weer in diverse boeken begonnen maar had ze ook weer terzijde geschoven. Het zal wel met de constante stroom slecht nieuws te maken hebben waar we dagelijks mee geconfronteerd worden. Het boek van Abdulrazak Gurnah (Nobelprijs voor de literatuur) Paradijs staat weer zo vol ellende, slavenhandel in de 21e eeuw, neokolonialisme, dat ik er mee stopte. Dan maar liever naar een historische verhandeling over de zoon van Columbus, De gezonken verzameling van Ferdinand Columbus van Edward Wilson Lee, uitgeroepen tot het beste non-fictieboek van 2021 en een must voor iedereen die van boeken houdt omdat Ferdinand eigenlijk de eerste echte bibliothecaris was van de Westerse wereld. Ik heb er een avond in zitten lezen en het was een bijzonder boek, maar ik vond het toch net wat te wetenschappelijk om lekker door te lezen (bijna 500 pagina’s).

De gezonken verzameling van Ferdinand Columbus vertelt het ongelofelijke verhaal van de buitenechtelijke zoon van Christoffel Columbus, Ferdinand Columbus, die de prestaties en bekendheid van zijn vader wilde evenaren door alle kennis ter wereld te verzamelen onder één dak. Hij was een van de eerste visionairs die het belang van de uitvinding van de drukpers begreep en zag hoe een enorme schat aan beschikbare informatie de manier van denken en de hele maatschappij zou kunnen veranderen. Ferdinand reisde jarenlang door de Nieuwe Wereld, hielp de eerste kaarten van de moderne wereld te ontwerpen, reisde naar elke grote stad van Europa en kende de belangrijkste figuren van zijn tijd – van het Spaanse koningspaar tot Erasmus, Thomas More en Albrecht Dürer. Hij schreef de eerste biografie van zijn vader, en schiep daardoor de legende van Columbus die honderden jaren bepaalde hoe Europeanen de wereld zagen. Hij verzamelde ook de grootste collectie geprinte afbeeldingen en muziek uit die tijd en richtte waarschijnlijk Europa’s eerste botanische tuin op en de allergrootste privébibliotheek die er op dat moment te vinden was.

Ik ben hierna eindelijk doorgegaan in het boek Pachinko van Min Jin Lee, wat ik een paar maanden geleden ook terzijde had gelegd, maar me wel boeide. En ik werd niet teleurgesteld. Ook weer een boek over in dit geval Koreaanse immigranten die een nieuw leven moeten opbouwen in Japan en te maken krijgen met discriminatie, intimidatie, maar die veerkrachtig genoeg zijn om uiteindelijk succesvol te worden. Een Pachinko is trouwens een gok/speelhal waar veel Koreanen in Japan in terecht kwamen omdat ze werden geweerd uit andere beroepen.

En weer stond ik voor mijn eigen kast om te zien of ik wat kon vinden waar ik een beter humeur van kreeg en ik vond het boek van John Steinbeck Reizen met Charley, een zoektocht naar Amerika. Het gekke was dat ik wel met veel plezier het boek van Geert Mak Reizen zonder John had gelezen, maar het boek waar dit boek op is gebaseerd niet. En ik werd meteen weer gegrepen door de stijl en de observaties van de road-trip die Steinbeck maakte door Amerika in 1962. Als je een boek leest wat je meteen boeit kun je uren door en heb je geen last van ongedurigheid. Het boek geeft zo veel inzicht in het Amerika van toen die al de contouren krijgt van wat we nu zien. Het excessieve consumentisme, de enorme opkomst van het plastic (Steinbeck kan zich daar enorm over opwinden) het verdwijnen van lokale gewoonten, de verschillen tussen de staten. Het is een tijd die je zelf ook kent en herkent als een tijd die verdwenen is. Het is een echte klassieker. Ik heb meteen een paar andere titels van Steinbeck die ik nog niet had gelezen aangevraagd, Aan een onbekende god en Muizen en mensen.

Ik werd er totaal door overvallen, ik heb corona opgelopen. Waarschijnlijk door een optreden in een bejaardentehuis met ons koor. Gelukkig niet al te ziek, een paar dagen flinke hoofdpijn, wat verkoudheid, maar je moet toch 5 dagen in quarantaine. Dan wordt het meteen kijken of je genoeg goede boeken in huis hebt. Ik heb altijd wat boeken achter de hand voor als ik niets op de plank heb liggen, wat nu het geval was. Ik begon met Antonio Munoz Molino, Ruiter in de storm, maar ondanks de fantastische recensies ben ik daar toch snel in gestopt. Misschien omdat ik al te veel boeken heb gelezen over de Franco tijd in Spanje? ik weet het niet. Ook Herman Hesse, Het kralenspel heb ik vrij snel weggelegd. Ik was er al voor gewaarschuwd dat het een roman was waar je veel concentratie voor nodig had. Het lag ook een beetje aan de kleine letters en de ouderwetse vertaling dat ik niet verder ging. Toen ben ik maar even bij vrienden langs gegaan om wat boeken op te halen. Ik heb De boekhandelaar van Algiers gelezen van Kaouthar Adimi, waar ik ook niet erg enthousiast overwas. Te fragmentarisch, te en passant de wrede koloniale geschiedenis van Algerije er tussen gepropt, nee het was niet slecht, maar ik vond het ook niet heel boeiend. Daarna begon ik aan Het revolverschot van Virginie Loveling, een honderd jaar oud Belgisch boek, nu opgenomen in de canon van de Belgische literatuur, maar weer haakte ik af. In Wormmaan van Marieke Heitman ben ik begonnen, maar die krijgt een tweede kans.

En toen begon ik aan Manhattan Beach van Jennifer Egan en ik was meteen in de ban. Ik kan me herinneren dat ik haar vorige boek Bezoek van de knokploeg niet heb uitgelezen, maar dit boek heeft me meteen in de greep. Wat een schitterende stijl en wat spannend geschreven. Vooral het thema van vrouwen die in een mannenwereld weten binnen te dringen en daardoor voor ons de weg hebben bereid naar echte deelname van vrouwen aan het publieke leven spreken me aan. Wat dat betreft is de Tweede Wereldoorlog niet alleen emanciperend geweest voor de zwarte bevolking, maar ook voor vrouwen. Egan heeft net een nieuwe boek geschreven, Het snoephuis, en ik denk dat ik daar ook binnenkort aan ga beginnen. Het is een boek over een modern thema, hoe de technologie greep krijgt op ons onbewuste.

In de rustige verteltrant die het boek eigen is ontrafeld langzaam en vanuit wisselende hoofdpersonen, zich een kluwen van geheimzinnigheid. Het verhaal meandert door de levens van Anna, Eddy Kerrigan en Dexter Styles en laat steeds de lezer de sfeer van de (oorlogs)tijd en het New York van die jaren proeven. De schrijfstijl van Egan is heel prettig, helder en tegelijk zijn zinnen regelmatig prozaïsch naast nuchter beschrijvend. De personen komen echt tot leven, bereiken vanaf het papier je fantasie en prikkelen je verbeeldingskracht. Ze is trefzeker in het inbouwen van historische onderdelen in het verhaal, waardoor de complete sfeer geschapen wordt om helemaal in te leven.
Jammer dat aan het einde alles zich in zo’n sneltreinvaart ontwikkeld dat je even het gevoel krijgt dat je een aflevering van een serie gemist hebt.

Het is 2010. De succesvolle, maar rusteloze ondernemer Bix Bouton spreekt een professor van Columbia University, die experimenteert met het menselijk geheugen. Tien jaar later geeft Bix’ nieuwe technologische programma Greep op uw onbewuste toegang tot al je herinneringen, die je bovendien met anderen kunt uitwisselen. Het systeem verleidt velen – hoewel niet iedereen. Egan weeft de verregaande gevolgen van het programma door de levens van verschillende personages, wier paden zich meermaals kruisen. In haar spectaculaire verbeeldingswereld bestaan er ‘ tellers’ die menselijke verlangens opsporen en uitpluizen, en ‘ontduikers’, die het collectief bewustzijn ontduiken omdat ze inzien wat de prijs is van ‘een hapje van het snoephuis’.

Iedereen was enthousiast over de boeken van Edouard Louis, over S.A.Cosby`s Een laatste uitweg was niet iedereen te spreken. Er wordt wel gewezen op de overeenkomst van het geweld en de machocultuur dat in bepaalde milieus (bij Cosby is dat de zwarte onderkant in Amerika) speelt. Het volgende boek dat we bespreken (vrijdag 19 augustus bij Leida) is De maarschalk van Zora del Buono. Andere voorstellen waren Anjet Daanje, Het lied van ooievaar en dromedaris en Wormmaan van Mariken Heitman.

De jonge Sloveense Zora ontmoet haar toekomstige echtgenoot, radiologieprofessor Pietro del Buono, aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Ze volgt hem naar Bari, in het zuiden van Italië, waar het communistische echtpaar een bourgeois maar actief politiek leven leidt in het verzet tegen het opkomende fascisme onder Mussolini. Zora is dominant, indrukwekkend, temperamentvol en getalenteerd, en groot bewonderaar van communistisch partizanenleider Tito, aan wie ze tracht wapens te leveren en van wie haar man het leven redt. Ze wil meer dan waartoe ze in staat is, en toch drukt ze een groot stempel op de mensen om haar heen. Haar leven en de levens van haar kinderen en kleinkinderen spelen zich af in een tijd van oorlogen en geweld, territoriale en ideologische gevechten die onze huidige wereld hebben gevormd. In een magnifieke slot-monoloog besluit Zora del Buono senior haar verhaal, een verhaal over liefde, strijd, haat en verraad. De maarschalk is een kleurrijke roman vol levenslust, over een onvergetelijke vrouw en het tragische lot van een familie.

Andere boeken die langs kwamen Het oog van de naald van Wieslaw Mysliwski (meesterlijk), Eric Sadin, Het tijdperk van de ik-tiran; het einde van de gemeenschappelijk wereld, Jennifer Egan Manhattan beach, Roger Martin du Gard, Kijken door een sleutelgat, dagboeken en herinneringen, Gebrand Bakker, De kapperszoon (te geconstrueerd), Kaouther Adimi, De boekhandelaar van Algiers, Hans Steketee De Warnow, een schip een man een droom, Julian Sancton Waanzin aan het einde van de wereld (mijn inbreng) en Rob de Wijk, De slag om Europa. Als blijkt dat ik in quarantaine moet (ik heb me vanochtend laten testen) ga ik meteen beginnen aan De boekhandelaar van Algiers.

Speciale aandacht is er voor het boek van Agnes Schipper’s Sabine’s Odyssey, a hidden child and het Dutch rescuers. Sabine was ondergedoken bij de familie van de moeder van Leida. Wel bijzonder. Ook nog aandacht voor Teun Toebes, VerpleegThuis, wat ik leer van mijn huisgenoten met dementie.

Drie weken geleden mijn laatste blog, het wordt steeds erger. Dat heeft zeker te maken met de seizoenen. Je bent veel meer buiten en maakt vaker afspraken Er kwamen weer veel dingen tussen, maar toch heb ik afgelopen weken tijd gevonden om diverse boeken te lezen waar ik veel genoegen aan ontleende. Zo las ik vorige week donderdag en vrijdag in een ruk het boek van Emmanuel Carrère, Yoga. Dit boek gaat over een persoonlijke crisis nadat hij alles wat hij heeft op het spel zet door een verhouding te beginnen terwijl hij een heel gelukkig huwelijk heeft ( ook komt hij er achter dat hij een bipolaire stoornis heeft die eerder nooit was gediagnosticeerd. De schrijver trekt zich 10 dagen terug voor een vipassana stilte retraite maar wordt daar door de gebeurtenissen in Parijs (aanslag Charlie Hebdo waar een vriend van hem omkomt) weer uitgehaald. Hij vertrekt uiteindelijk na een langdurige behandeling naar een Grieks eiland om vluchtelingen bij te staan. Het tweede deel van het boek stelde wat teleur omdat het eindigt met een nieuwe liefde die waarschijnlijk al zijn problemen moet oplossen. Ik heb wel meteen een nieuwe titel van Carrère aangevraagd bij de bibliotheek, Het Koninkrijk. Ik las de recensie en had daar wel zin in, het gaat over de persoonlijke zoektocht naar hoe het mogelijk is dat het Christendom geworden is tot een wereldgodsdienst.

Een schrijver denkt evenwicht in het leven te hebben gevonden en begint te schrijven aan een boek over yoga, dat hij al meer dan een kwarteeuw beoefent. Maar weldra valt het serene zelfbeeld aan gruzelementen, verschijnen gebreken, leugens en verraad aan de oppervlakte en opent zich een afgrond. Zijn persoonlijk leven, zijn liefdesleven, het maatschappelijk leven (terroristische aanslagen en vluchtelingencrisis) – alles begint te wankelen. En wat als alles een illusie blijkt te zijn? De schrijver belandt in een psychiatrische inrichting in Parijs en wordt behandeld met elektroshocks: als er geen genezing is voor dit kwaad, kan hij altijd nog proberen het te beschrijven.

In Het Koninkrijk vraagt Emmanuel Carrère zich af hoe een kleine Joodse sekte met volgelingen van een gekruisigde profeet kon uitgroeien tot een godsdienst die twee millennia later nog steeds door een kwart van de wereldbevolking wordt beleden. In Carrères wervelende verhaal zijn de apostel Paulus en de evangelist Lucas de protagonisten van een bijzonder avontuur vol kleurrijke figuren, die vanuit een ongedwongen, hedendaagse invalshoek worden belicht tegen de buitengewoon levendige achtergrond van de mediterrane wereld van de eerste eeuw.
Tegelijk vertelt de auteur over zijn eigen zoektocht naar een houvast. Vijfentwintig jaar geleden werd hij praktiserend katholiek in een poging om zijn leven op orde te krijgen, en drie jaar later viel hij van zijn geloof af. Fijnzinnig en kritisch, met respect en mededogen, verkent Carrère de betekenis van het christendom en staat hij stil bij het succes van verbijsterende principes als ‘de laatsten zullen de eersten zijn en bemin je vijanden.

Deze week heb ik op een regenachtige dag in een ruk het boek van Edouard Louis Veranderen, methode gelezen. Wat een prachtig, nietsontziend en ook hartverscheurend boek. In plaats van als het boek over wraak op zijn milieu is het boek een excuus aan zijn ouders en zijn vriendin die hij op weg naar de elite van Frankrijk (waar hij ook echt beland) achter zich moet laten en waar hij als hij eerlijk is ook heimwee naar heeft. Louis is een schrijver die internationaal is doorgebroken omdat hij een systeem blootlegt van de elite die alle verandering wil tegenhouden om aan de macht te blijven, vooral zijn boekje Ze hebben mijn vader vermoord, waarin hij alle opeenvolgende politici aanklaagt voor hun onmenselijke beleid (op een dag wordt de uitkering van de armen gekort en de belasting van de rijken verlaagd). Voor de boekenclub moet ik alleen nog Weg met Eddy Belleguelle van Edouard louis herlezen.

En vandaag is het weer een regenachtige dag en ligt het boek Niemand is ooit verloren van Catherine Lacey voor me klaar op de bank. Heerlijk. Ik hoop dat het bij mij ook inslaat als een bom. Vooral die quote op de voorpagina (don’t eat, don’t pray, don’t love) spreekt me wel aan.

Het debuut van Catherine Lacey sloeg in als een bom. The New Yorker noemde het ‘een van de beste boeken van het jaar’ en The Wall Street Journal prees het als ‘een van de meest veelbelovende romans van het jaar’.
De jonge vrouw Elyria besluit op een dag om zonder iemand iets te vertellen een enkele reis naar Nieuw-Zeeland te boeken en daarmee haar man, haar werk en het hele New Yorkse leven achter zich te laten.
Terwijl haar man probeert te achterhalen wat haar beweegredenen zijn, stapt Elyria in auto’s van wildvreemde mannen en vrouwen, om uit te stappen op immer desolate plekken. Maar is het wel mogelijk om echt verloren te zijn?

Vorige week ben ik in Nice geweest. Een reis die ik precies twee jaar geleden zou maken maar die door de coronapandemie werd afgeblazen. De meivakantie veroorzaakte een chaos op Schiphol maar daar was vorige week niets meer van te merken. Nice is een hele fijne stad die op 350.000 inwoners 50.000 studenten herbergt waardoor de stad aangenaam gemêleerd aandoet en veel betaalbare eetgelegenheden heeft. Frankrijk is een land dat ik altijd heb overgeslagen (behalve Parijs), maar Nice is absoluut de moeite waard. Vooral de Boulevard des Anglais is een feest voor de bewoners en de toeristen, je kunt er eindeloos wandelen want hij is acht kilometer lang. Ik moest denken aan de boulevard in Beirut in Libanon, waar het ene lelijke gebouw na het andere is opgetrokken en waar je bijna nergens kon zwemmen . Aan de boulevard van Nice staan nog de prachtige oude koloniale Engelse panden als Negresco en je kon overal een duik nemen langs de hele boulevard, een waar genoegen.

Ik heb net een aantal artikelen gelezen in De Groene Amsterdammer en weer veel opgestoken. Twee voorbeelden. Een artikel over het boek van politicoloog Helen Thompson, Disorder: Hard Times in the 21th Century (dat toevallig 24 februari uitkwam). Onze wereld draait om energiepolitiek en uiteraard liggen de wortels van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland ook in de energiepolitiek. Doordat de aangelegde leidingen eerst door Polen en Hongarije, maar dat veranderde dertig jaar geleden doordat ze via onafhankelijk geworden staten Wit-Rusland en Oekraïne liepen. En die beheersten daarmee Ruslands belangrijkste export. Rusland begon meteen manieren te zoeken om daar onderuit te komen. Poetin maakte meteen plannen om leidingen via Duitsland en Turkije aan te leggen. Ik snap ineens veel beter dat die Nordstream pijpleiding er moest en zou komen en waarom dat nu beter is om dat niet te doen. Een ander interessant aspect van het artikel is de onverholen kritiek op de westerse regeringen in hun onwil om de burgers pijn te laten lijden (ik moet meteen aan Rutte denken die zegt dat we wel moeten blijven kunnen barbecueën. Ik krijg steeds de indruk dat we stelselmatig worden onderschat over onze wil om in te leveren. Lubach heeft daar ook eens een heel verhelderend item over gemaakt, de angst voor de kiezer dei maakt dat er verkeerde keuzes worden gemaakt. Als laatste het inzicht dat westerse democratieën zich richten op dat nieuwe economische systeem. “Ze kregen oligarchische en aristocratische trekken, waar een populistische reactie op kwam (de laatste twintig jaar(. Thompson ziet een gelijkenis met de cyclus van politieke systemen die de Griekse historicus Polybios beschreef: het begint bij politieke chaos, oligarchie, democratie, ochlocratie (heerschappij van de volksmeutes) en daarna weer chaos. Turkije speelt ook een hoofdrol in het boek als een land dat zich benadeeld voelt na d WO1en een centrale rol wil spelen als gasland en daarvoor de territoriale wateren in de oostelijk Middellandse zee gebied wil veranderen. Heel veelzeggend heeft Thompson spijt over een extra hoofstuk Imperium, over het imperiale denken, dat ze heeft laten vallen. Ik denk dat ik even op de vertaling wacht want die komt er vast.

Getting to grips with the overlapping geopolitical, economic, and political crises faced by Western democratic societies in the 2020s. The 21st century has brought a powerful tide of geopolitical, economic, and democratic shocks. Their fallout has led central banks to create over $25 trillion of new money, brought about a new age of geopolitical competition, destabilised the Middle East, ruptured the European Union, and exposed old political fault lines in the United States. Disorder: Hard Times in the 21st Century is a long history of this present political moment. It recounts three histories – one about geopolitics, one about the world economy, and one about western democracies – and explains how in the years of political disorder prior to the pandemic the disruption in each became one big story. It shows how much of this turbulence originated in problems generated by fossil-fuel energies, and it explains why as the green transition takes place the long-standing predicaments energy invariably shapes will remain in place.

Gelukkig kan ik me ook af en toe ontspannen met lichtere kost. Het was me helemaal ontgaan dat Joachim Meyerhoff niet alleen een vierde boek Zonder paniek geen paradijs, maar nu ook een vijfde boek Hamsters in je hersenen (over zijn beroerte op 51jarige leeftijd), heeft geschreven. Dat vierde boek over zijn liefdesleven ligt nu op mijn nachtkastje, het vijfde is nog niet in de bibliotheek, dus daar moet ik nog even op wachten.

Over een maand verhuist de kringloopwinkel Dorcas Heiloo waar ik sinds drie jaar vrijwilliger ben in de boekwinkel. Een mecenas biedt ons een mooiere, grotere winkel aan voor een betere prijs. De boekenafdeling wordt twee keer zo groot. Een paar maanden gelden werd de suggestie gedaan dat we maar zo veel mogelijk moesten bewaren van wat er binnenkwam (er wordt veel weggedaan wat niet bruikbaar is, vies, dubbele exemplaren, bibliotheekboeken enz). Ik vond dat geen goed idee. Een nieuwe winkel moet niet beginnen met een onaantrekkelijk aanbod. Ik bood aan de maanden daarop zo veel mogelijk bij vrienden met ruime boekencollecties te gaan leuren om hun kasten eens te gaan uitdunnen. Maar het lot hielp me ook een beetje, een vriend overleed, een vriend werd dement (grote collectie gedichten) en een vriend verhuisde naar een kleinere ruimte. Ik kreeg ook nog en aanbod van een vriend die een collectie van ruim 4000 boeken van een overleden vriend erfde maar lang niet alles mee wil nemen. Het is nog niet duidelijk of het opgehaald kan worden. Nu staan er zo’n 30 zakken met boeken klaar die morgen worden opgehaald. Ik heb ook nog wat opgehaald bij buren en mezelf zodat de grotere ruimte direct gevuld kan worden met een aantrekkelijk aanbod.

Actueel

Oorlog in Oekraïne – geef voor noodhulp!

De oorlog in Oekraïne is ook een grote humanitaire ramp voor de bevolking. Noodhulp is hard nodig. Dorcas is daar ter plekke om de mensen te helpen met onderdak, voedsel, kleding maar ook traumazorg. Onze vrijwilligers ter plekke kunnen uw steun goed gebruiken. Bij de kassa kunt u aangeven of en welk bedrag u extra wilt betalen als donatie voor Oekraïne.

We gaan verhuizen!

Zaterdag 14 mei is onze laatste winkeldag in het oude winkelpand aan de Kennemerstraatweg. Na twee weken verhuizen en inrichten gaan we weer open op woensdag 1 juni, op De Oude Werf in Heiloo. Woensdag wordt onze vierde winkeldag van de week.

Wat heb ik de afgelopen weken gelezen na de boekenclub? Omdat mijn reserveringen voor Edouard Louis maar niet binnen komen ben ik begonnen in een groot Koreaans familie epos van Min Jin Lee Pachinko, dat ik al heel lang in de kast had staan. Zo’n onbekende schrijver over een voor mij onbekend land waar ik wel eens zin in had en die me eigenlijk meteen te pakken heeft. Ik was eerst voor de tweede keer in Shuggie Bain van Douglas Stuart begonnen (zie vorige blog), maar haakte toch ook voor de tweede keer af. Het fijne van dit boek is dat het over een hele eeuw gaat van een immigrantenfamilie en dat je veel mee pikt van de geschiedenis.

Een generaties omspannend verhaal over een Koreaanse familie die een nieuw leven opbouwt in Japan

Korea, 1900. Sunja, de veelgeprezen dochter van een arme maar trotse visser, valt voor een rijke vreemdeling aan de kust van haar geboortedorp. Hij belooft haar gouden bergen, maar wanneer ze zwanger wordt en ontdekt dat haar minnaar elders een gezin heeft, weigert ze zijn geld en bescherming. In plaats daarvan accepteert ze de hand van een jonge dominee, die haar meeneemt naar Japan. Sunja’s beslissing om haar geboorteland de rug toe te keren en de machtige vader van haar zoon af te wijzen, zet een reeks gebeurtenissen in gang die nog generaties lang na-echoot.

Zo begint een grootse doch intieme kroniek van een uitzonderlijke familie, verbannen uit hun thuisland Korea en in de ban van het meedogenloze voortschrijden van de geschiedenis.

Volgende week ga ik voor drie nachten naar Nice en ik moet nog een lekker boek uitzoeken voor op het strand. Vandaag hoorde ik op de radio dat er een wilde staking was van het beveiligingspersoneel en dat kan ik alleen maar toejuichen. Het moet een keer afgelopen zijn met de race naar de bodem wat betreft lonen voor dit personeel. Ik heb verschillende mensen in mijn omgeving die dit even hebben gedaan uit nood, maar niemand hiel het lang vol. het verloop en ziekteverzuim was heel hoog. Of het volgende week dus lukt is nog maar de vraag, maar als het niet lukt gaan we gewoon naar Maastricht voor een paar dagen, ook vast leuk. Ik heb al wel een klein boekje uit de serie van L.J.C.Boucher, Gedachten van Goethe. Het leek me leuk om als we eens om een gespreksonderwerp verlegen zitten een willekeurige pagina op te slaan en daarover te gaan praten. Bijvoorbeeld deze toen ik het boekje opensloeg: Elke vogel is te vangen, mits men het juiste lokaas kent. Een les voor hen, die mensen willen leiden of verleiden……. Ik moest meteen aan Poetin denken. Hij weet hoe hij mensen moet leiden, maar zijn tegenstanders moeten nadenken over waardoor hij verleidt wordt.

Tentoonstelling in museum Meermanno in Den Haag
17 november 2007 – 2 maart 2008
L.J.C. Boucher – uitgever “Het plezier een boekje te maken en te ontvangen blijft vers als op de eerste dag”

Museum Meermanno besteedt in een bescheiden tentoonstelling aandacht aan gentleman-uitgever L.J.C. Boucher. Dit jaar is het precies 100 jaar geleden dat Boucher werd geboren en wordt herdacht dat hij twintig jaar geleden is gestorven. In 1932 – nu 75 jaar geleden – begon L.J.C. Boucher een uitgeverij vanuit de boekhandel van zijn vader aan het Noordeinde 39, Den Haag, die bleef bestaan tot eind 1982.

In Den Haag is L.J.C. Boucher vooral een begrip als boekhandelaar, maar de boeken uit het fonds van zijn uitgeverij vinden hun weg naar liefhebbers in heel Nederland. De uitgaven zijn eigenzinnig en verrassend naar inhoud en altijd impeccabel van vormgeving.

Het is bijna een maand geleden dat ik mijn laatste blog schreef. Ernstig, maar ik had goede redenen om niet te bloggen. Een week naar Duitsland, München en het zwarte woud, de eerste week van april. Ik kwam regelrecht van het voorjaar in maart in een wit besneeuwd München aan. Verder hebben we Stuttgart (museum) Ulm (geboorteplaats Einstein), Bonn en Wimpfen (vakwerkhuizen) gezien. Ik heb wel vastgesteld dat Duitsland niet mijn land zal worden. Ik ben toch meer gehecht aan de zuidelijke landen als Spanje/Portugal en ook het Midden-Oosten heeft mijn hart gestolen. En dat terwijl ik in een ver verleden bijna Duits ben gaan studeren in plaats van Spaans. We hadden wel erg veel pech met het weer, kou, sneeuw, wind, mist en natte sneeuw zodat we zelfs in het schilderachtige Wimpfen de auto niet uit zijn geweest en er gewoon maar even door heen zijn gereden.

De afgelopen week hebben we weer eens een boekenclub gehad. Het boek dat besproken werd was Kruispunt van Jonathan Franzen (de vrouwen waren unaniem enthousiast, de mannen unaniem teleurgesteld), het nieuwe boek voor de volgende keer wordt Weg met Eddy Belleguelle van Edouard Louis . Omdat ik dat al gelezen heb, evenals De geschiedenis van het geweld en Ze hebben mijn vader vermoord, ga ik ook Strijd en metamorfose van een vrouw (over zijn moeder) en Veranderen; methode zijn nieuwste boek lezen.

Eén vraag kwam centraal te staan in mijn leven, vormde het middelpunt van al mijn gedachten, nam alle momenten in beslag waarop ik alleen was met mezelf: hóe kon ik revanche nemen, met welke middelen?’

Jarenlang heeft Édouard Louis slechts één alomvattende wens: hij wil ontsnappen aan zijn verstikkende en achtergestelde jeugd in Noord-Frankrijk. Hij droomt ervan om rijk te zijn en op straat herkend te worden, en om dat te bereiken zal hij tot tweemaal toe zijn leven totaal veranderen; hij laat zijn kansarme geboortedorp achter voor een nieuw leven op de middelbare school in Amiens, om daar vervolgens zijn beste vriendin in de steek te laten om toegang te krijgen tot de elite van Parijs.
Maar nu, op het moment dat hij wereldwijd succesvol is, wil hij eigenlijk alleen maar in een hoekje blijven liggen, weg van alles. Een gat graven en erin verdwijnen om nooit meer te hoeven spreken en bewegen.

In Veranderen: methode vertelt Édouard Louis zijn eigen verhaal, zijn odyssee, op nietsontziende wijze. Hij bewijst hiermee eens te meer waarom hij een van de belangrijkste en meest toonaangevende schrijvers van zijn generatie is.

Andere boeken die voorbij kwamen waren: S.A.Cosby Een laatste uitweg, Wij zijn licht van Gerda Blees (afgelopen week gelezen, heel bijzonder), Het Mysterie van de tijd van Carlo Rovelli, Chris Kraus Fabriek van klootzakken , De boekhandel van Algiers van Kaouther Adimi (ga ik zeker lezen), Pieter Waterdrinker, Brief aan mijn vrouw, Marc Jansen, Grensland (over de geschiedenis van Oekraïne, Licht en schaduw, 15 vrouwen over leven en overleven En als laatste Eric Sadin Het tijdperk van de ik-tiran, het einde van een gemeenschappelijke wereld. En die laatste wil ik absoluut lezen.

Protesten, rellen, wantrouwen: de afgelopen jaren heeft de publieke woede een kookpunt bereikt. De oorzaken zijn bekend: toenemende ongelijkheid, slecht functionerende overheidsdiensten, politieke schandalen. Maar de heftigheid van het ongenoegen is nieuw. En dat komt door een nieuw verschijnsel: de ik-tiran. Door de opkomst van het internet, de smartphone en de sociale media zijn we onszelf als het centrum van de wereld gaan zien. We beschouwen onze mening als de enige juiste en accepteren geen gezag meer. De gevolgen zijn beangstigend. De sociale samenhang verkruimelt en het vertrouwen in overheid en politiek verdwijnt, de aantrekkingskracht van populisme, complottheorieën en geweld neemt toe. Éric Sadin geeft een meeslepend geschreven analyse van de ineenstorting van onze gemeenschappelijke wereld. Hij doet dat vanuit een uniek historisch, politiek, sociaal, economisch en technisch perspectief. Zijn doel: nadenken over de voorwaarden van een sociaal contract dat ons bij elkaar kan houden.

Ik ben afgelopen zaterdag in vier boeken begonnen die ik allemaal na een kwartier weglegde omdat ik er geen zin in had. Dat waren o.a. Douglas Stuart Shuggie bain, Het geheime boek van Grazia dei Rossi van Jacqueline Park en De geest geven van Hillary Mantel. Het leek me allemaal futiel in het licht van de enorme crisis waar we door de oorlog in zijn beland. Ik ben uiteindelijk naar de bibliotheek gegaan om het boek Bloemblad van zee van Isabel Allende te halen en daar ben ik nu wel mee doorgegaan. Ik ken het werk van Allende amper en dit boek is me aangeraden door een boekenclublid en ik had zin in een historische roman. Het gaat over de Spaanse burgeroorlog en het verhaal van de immigratie van linkse Spanjaarden naar Chili. Het schijnt ook gedeeltelijk gebaseerd te zijn op haar eigen geschiedenis. Het boek sluit naadloos aan bij de beelden die ik dagelijks op televisie zie van de stromen vluchtelingen, de destructie van een land, de trauma´s die daar weer uit voort zullen komen en de verhalen van de vluchtelingen die nooit meer naar hun land terug zullen keren.

Aan het eind van de gruwelijke Spaanse Burgeroorlog wordt de jonge arts Víctor Dalmau samen met zijn vriendin, de pianiste Roser Bruguera, gedwongen om Barcelona te verlaten en te vluchten naar Frankrijk. Met nog tweeduizend andere Spaanse vluchtelingen gaan ze aan boord van de Winnipeg, een schip dat is gecharterd door de Chileense dichter en consul Pablo Neruda, op weg naar Chili. Tot hun grote verrassing worden ze ontvangen als helden in hun nieuwe thuisland – dat ‘langgerekte bloemblad van zee’, in de woorden van Neruda. Ze bouwen er een nieuw leven op en worden volwaardige Chilenen. Maar in 1973 gebeurt het onvoorstelbare: er breekt een dictatuur uit en weer moeten Víctor en Roser huis en haard verlaten.
‘Bloemblad van zee’ is een reis door de twintigste eeuw aan de hand van onvergetelijke personages. Ze ontdekken dat een mens steeds weer aan een nieuw leven kan beginnen. Een prachtige historische roman over ballingschap en liefde.

Ik las net de nieuwe VPRO /gids iets over de Free Press Unlimited en dat er steun nodig is voor de journalisten die daar hun werk doen. Ik steun al Follow the money en Bellingcat en ga nu ook hier aan doneren. Ik heb eergister de documentaire gezien over de zender Russia Today en dan schrik je toch wel heel sluw hoe Rusland te werk gaat met de pers. Eerst buitenlandse journalisten rekruteren met goede salarissen en arbeidsomstandigheden, om de schijn te wekken van democratisch te zijn en ze vervolgens langzaam in de greep krijgen. De meeste journalisten kregen gewetenswroeging en zijn weer vertrokken, maar doen wel verslag van de werkwijze van Russia Today. Ik zal volgende week geen blog schrijven omdat ik een week naar Duitsland ga, naar München, een stad die beroemd is om zijn prachtige musea en kunstcolecties. Ook dat voelt allemaal frivool, maar je kunt niet veel anders doen dan doorleven. Dat proberen ze in Oekraïne ook en zo gaat het altijd in oorlogstijd. Maar het gevoel van dreiging hangt toch als een wolk over alles wat je doet. Gaat het escaleren, komt er een derde wereldoorlog.

Naar Duitsland neem ik het boek van Herman Hesse, Het Kralenspel mee, een utopisch boek en magnus opus van Hesse. Een heel toepasselijk boek voor deze woelige tijden. Een boek tegen barbaarse machtswellust en de krachten die boven komen na de chaos. Geen makkelijk boek naar ik verneem van mensen die het gelezen hebben, maar ik ga me er op storten.

Het Kralenspel is een utopische roman over de strijd van de mens tegen de barbaarse machtswellust. Decor van deze toekomstroman is de denkbeeldige staat Kastalië, waarin het ‘Kralenspel’, een ongekend instrument, de totale inhoud en alle waarden van onze cultuur heeft verwerkt. Wat Hesse – diep geschokt door de Tweede Wereldoorlog – wilde, was de genezende krachten zichtbaar maken die uit de chaos weer tot orde kunnen leiden. Het Kralenspel wordt beschouwd als het magnum opus van de in 1946 met de Nobelprijs voor Literatuur bekroonde