Boekentips

Ik was eerst van plan om een stuk te schrijven over de sleepwet, maar doe dat na lezing van het artikel in de Volkskrant van vandaag toch maar niet. Laat iedereen dat zelf maar lezen en zelf zijn/haar conclusies trekken. Toch maar beter een ander artikel bespreken van afgelopen zaterdag in Sir Edmund over lage rugpijn. Jaarlijks komen 850.000 gevallen van lage rugpijn bij de huisarts en ik ben er daar een van.  Menno Iprenburg en Jan Willem Elkhuizen zijn twee (ervarings)deskundigen die er eindelijk achter zijn gekomen doordat ze een 3D  model hebben gebouwd van de rug. Ze hebben er een boek over geschreven wat ik zeker wil lezen/kopen; Rugpijn, hernia en spit, hoe kom ik er vanaf.

Het geheim van de pijn ligt verscholen in de discus, de schijf die tussen de wervels zit. De vezels (lamellen) in de discus kunnen worden gezien als kruisbanden. Die kunnen scheuren door veelvuldig bukken, onderuit gezakt zitten, te weinig bewegen en leeftijd. Een lamel kan gaan lekken waardoor een zwakke plek ontstaat, waardoor vezels scheuren en een dijkdoorbraak veroorzaken. Dus als het in je rug schiet scheuren vezels. Bij spit acute schade aan de vezels zonder dat de lamel kapot gaat, bij hernia schade aan de vezels, maar gaat ook de laatste lamel kapot.

Het advies voor mensen die al rugklachten hebben. Doe eindtsnadoefeningen. Vezels bestaan uit bindweefsel en dat kan herstellen, maar het duurt wel lang. Een beschadigde discus doet daar drie jaar over. Beschermende maatregelen en speciale oefeningen kunnen daarbij helpen. De zogenaamde eindstandoefeningen, oefeningen waarbij de rug maximaal gestrekt is; nieuwe oefeningen die voortborduren op het werk van de Nieuw-Zeelandse fysiotherapeut McKenzie , die dertig jaar geleden ontdekte dat die eindstandoefeningen tot een snelle afname van klachten kunnen leiden. Pas later werd achterhaald waarom, de bewegingen zouden de gelekte vloeistof uit de kern van de discus soms terugdringen. Daar zijn de meeste therapeuten het nu wel over eens. Ik heb vijf jaar geleden een rekstok in mijn kamer gemonteerd op advies van een kenner. Het helpt bijna altijd. Dat is  dus ook een eindstandoefening!!.

Verder tips: Staand afwassen is gezonder, buk niet maar kniel, doe voorzichtig na een lange autorit, slaap met een bodykussen tussen de knieën,  zorg voor een steuntje in de onderrug.

Read more

We kennen als lezers allemaal dat gevoel van leegte als we even geen boeken in huis hebben die ons bevallen. Het is het allemaal net niet. We gaan meteen weer naarstig op zoek. Van de week had ik geluk, twee topboeken in huis waar ik weer even een paar weken mee vooruit kan. Maandag vond ik tijdens het uitpakken van de kisten al het boek van Geert Mak over de familie Six. De levens van Jan Six, een familiegeschiedenis. Ik was er net in begonnen toen ik een melding kreeg dat mijn gereserveerde boek van Russell Shorto, Lied der revolutie, geschiedenis van de Amerikaanse vrijheid binnen is. Deze week kan ik daar met twee treinreizen (ruim 4 uur) al flink in opschieten.

Wat een feest die Shorto. De hele Amerikaanse geschiedenis is zo nauw verweven met de Europese geschiedenis, dat het een feest van herkenning is. Het wemelt ook van de Nederlandse kolonisten/emigranten die een rol spelen in het boek. Ook dit keer knoopt Shorto de geschiedenis aan de levens van zes personen. Het is een prestatie wat hij van de levens aan research naar boven heeft weten te halen. Het eerste gedeelte gaat over Engelse expansiedrift tegenover de Franse koloniale aspiraties. Hier begint de strijd tussen twee landen die elkaar tot op de dag van vandaag niet vertrouwen. Vandaag twee uur in de trein, ik kan me nu al verheugen op twee uur leesplezier.

Read more

Gisteren heb ik goede vrienden geholpen met hun verhuizing. Dat is voor degene die verhuist meestal behoorlijk stressvol maar voor de helpers vaak een gezellig dagje waar ze een tevreden gevoel aan over houden omdat ze iemand uit de brand helpen. Gideon Rottier, de hoofdpersoon uit het boek Zuivering van Tom Lanoye, haalt ook veel voldoening uit zijn baan bij het bedrijf Extreme Cleansing. Een bedrijf dat panden schoonmaakt na brand, overstroming en zelfmoord. Gideon is een intellectueel maar kan nergens aarden (einzelganger met een spraakgebrek) en komt juist door dit soort omstandigheden bij dit bedrijf terecht. Iedereen is blij als het smerige werk gedaan wordt. Ik moest meteen denken aan het fantastische boek van Rutger Bregman en Jesse Frederik. Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers. De maatschappij bepaalt aan welke beroepen we de meeste waarde hechten, terwijl we echt niet zonder vuilnismannen kunnen. Ik moest ook denken aan het gedicht Roeping van Gerard Reve 

ROEPING

Zuster Immaculata die al vier en dertig jaar
verlamde oude mensen wast, in bed verschoont,
en eten voert,
zal nooit haar naam vermeld zien.
Maar elke ongewassen aap die met een bord: dat hij
vóór dit, of tegen dat is, het verkeer verspert,
ziet ‘s avonds reeds zijn smoel op de tee vee.
Toch goed dat er een God is.

 

schrijver

Schrijver: Gerard Reve, 01-03-2015

Gideon Rottier uit Zuivering haalt uit de rommel de kostbare boeken, waar de anderen niet naar omkijken. “Met elk nieuw meesterwerk voelde ik mij des te meer opgenomen in een groots verbond van tientallen, soms honderden generaties aan verstokte lezers die door de eeuwen heen de herinnering aan onschatbare teksten levendig hadden gehouden. Van nu af aan vormde ik met hen een verborgen genootschap, tot meerdere eer en glorie der voortreffelijke letteren. Ik had eindelijk een familie gevonden. En die familie raakte nooit uitverteld.” Dat spreekt mij als sorteerder van boeken in een kringloopwinkel natuurlijk heel erg aan. Van het geld dat Gideon met kostbare boeken verdiend kan hij uiteindelijk een prachtig pand kopen.

Het hele boek van Lanoye, dit keer veel minder humoristisch en veel cynischer, ademt de sfeer van een parabel over onze maatschappij. De verspilling, de ontlezing, de schrijnende ongelijkheid in de wereld. Gideon haalt  ook nog een collega, een vluchteling (waarschijnlijk uit Syrië) in zijn huis omdat deze man tijdens een brand zijn leven redt en ook nog dezelfde liefde voor poëzie blijkt te hebben. Als iets zijn hele gezin ook overkomt en intrekt lopen de situaties al snel uit de hand. Net als in Gelukkige slaven houd ik van de manier waarop Lanoye  commentaar geeft op de actualiteit.  Lanoye blijft een woordkunstenaar en er blijft genoeg te genieten, ondanks de grimmigheid van het boek.

Read more

Ik ben als bibliothecaris/documentalist opgeleid om systeem aan te brengen in chaos. Daar heb ik ook in mijn persoonlijke leven veel profijt van gehad. Ook had ik een paar uitgangspunten die me behoed hebben voor al te veel stress. Eerst de belangrijke hoofdlijnen aanpakken daarna naar de details kijken (veel mensen schijnen zich te verliezen in details). En ook, als ik niet veel tijd heb en wel een deadline dan is goed goed genoeg. Het hoeft niet beter en zeker niet best. Perfectionisme is dus ook geen valkuil. En ook nooit kijken hoe goed anderen de dingen doen, dan ben je nergens meer.

Bij veel pensionado’s hoor ik de wens om dingen nu eens systematisch aan te pakken. De hele westerse filosofie herlezen, alle favoriete boeken van vroeger herlezen. Ik had ook maar steeds het idee dat ik het lezen eens systematisch aan moest pakken, maar daar ben ik helemaal van afgestapt. En dat komt door een boekje wat ik tegenkwam met uitpakken van Antoine Compagnon, met de titel Een zomer met Montaigne. Daarin nodigt Compagnon ons uit in veertig korte hoofdstukjes om een stimulerende Montaigne te ontdekken. Ik heb veel filosofieboeken gelezen, Montaigne was een favoriet dus ik sloeg het boekje open. Natuurlijk bij het hoofdstukje bibliotheek.

Montaigne zat vaak in zijn bibliotheek op de derde verdieping van een toren van het kasteel van zijn vader. Hij keek uit over het landgoed en pakte een boek…..”daar blader ik nu eens in het ene, dan weer in het andere boek, lukraak, te hooi en te gras; en zit wat te mijmeren, noteer iets, of dicteer, heen en weer lopend, de u hier geboden dromerijen”. Compagnon schrijft ook hoe Montaigne praat over zijn bezigheden, alsof ze er niet toe doen, hij bladert in een boek, alles zonder een vooropgezet plan, zonder een strakke opeenvolging in de gedachten. In het digitale tijdperk verdwijnt het lineaire lezen, achter elkaar door, zoals wij dat geleerd hebben volgens Compagnon. Montaigne was zijn tijd ver vooruit omdat hij voor een ongeregelde manier van lezen was.

Montaigne eigende zich toe wat hem aanstond, zonder zich echt te verdiepen in de werken waaraan hij de citaten ontleende voor zijn eigen boek De Essays. Hij was het gelukkigst in zijn bibliotheek. Maar er ontbrak nog een ding aan die kamer in de toren, een wandelgang. “Elk oord van bezinning vraagt om een wandelgang. Mijn gedachten vallen in slaap als ik ze op een stoel zet. Mijn geest functioneert niet als mijn benen hem niet in beweging zetten.” Dat spreekt me enorm aan, ik ga toch binnenkort maar weer eens in De essays grasduinen. En me geen zorgen maken over het feit dat ik van alles door elkaar lees en stop als ik dingen niet interessant meer vind.

Read more

Afgelopen week, op 27 februari, stond er in de Volkskrant een leuk artikel over de fans van Biggles, jongensboekenheld sinds de jaren veertig (schrijver  W.E.Johns schreef 97 boeken tussen 1932 en 1968). Op 24 maart is er een bijeenkomst van de International Biggles Association voor verzamelaars. De verzamelaar Dirk Edel is bang dat zijn kinderen alles naar de kringloop zullen brengen. Maar dat wil hij niet laten gebeuren. Hij wil alles in een keer laten veilen. Afgelopen week had ik toevallig een paar titels van Biggles bij de schenkingen.

De bovenstaande introductie brengt me op een onderwerp waar ik me de afgelopen maanden regelmatig het hoofd over heb gebroken. Ook in onze boekenafdeling geldt de regel dat de boeken er wel een beetje fris uit moeten zien of redelijk actueel moeten zijn. De echt “oude”boeken belandden altijd in een aparte kast die ook helemaal apart van de rest van de boeken staat. Ik ben de afgelopen maanden gaan experimenteren met boeken die volgens mij voor veel mensen sentimentele waarden hebben en dat pakte goed uit, want de kast loopt als een trein. Oude kinderboeken (Karl May, Joop ter heul, Arendsoog, Ot en Sien, Kruimeltje), oude drukken van klassiekers, oude atlassen. Niet alleen worden ze gekocht door verzamelaars maar vooral door mensen die het fijn vinden hun oude kinderboeken terug te zien. Soms willen ze die ook weer voorlezen aan hun eigen kinderen of kleinkinderen.

Dirk Edel werd als kind gegrepen door het internationale karakter van de avonturen, maar vooral door zijn grote belangstelling voor de luchtvaart. Rob Schouten, literair criticus en columnist van Trouw, werd vooral gegrepen door de exotische locaties. Met Biggles vloog je de hele wereld rond, De avonturenverhalen hebben zijn horizon verbreed zegt hij en is niet toevallig ook een reiziger geworden. In dit artikel kan je goed zien hoe groot de invloed is die boeken hebben op de fantasiewereld van kinderen en jong volwassenen. Ik kan dat volmondig beamen. Ik ging ooit geografie studeren omdat ik Nooit meer slapen van W.F.Hermans op mijn eindexamenlijst had staan en een 10 voor mijn aardrijkskunde scriptie (ik haakte na een jaar af omdat de studie veel te veel bèta-kennis vereiste).

Ik heb vandaag weer heerlijk gewerkt op de boekenafdeling (eerste zaterdag van de maand). Vanwege de krokusvakantie hadden we de afgelopen week weer een top verkoop. En ja, die Biggles die ik er net had in gezet, waren aan het einde van de dag verdwenen. Die zit nu iemand lekker te lezen.

 

Read more

Ik keek net naar DWDD waar het maandelijkse boekenpanel hun boeken bespraken. Daar kwam ineens Jan Kalman Stefansson voorbij. Ik las ooit zijn trilogie, Hemel en hel, Het verdriet van de engelen en Het hart van de mens. Ik las eerste het eerste deel en pas later de andere twee delen en daar had ik spijt van. Ik ga ooit, als ik wat langer de tijd heb, het liefst in een lange koude winter, de drie delen achter elkaar lezen. Ik heb nog nooit zo’n bijzonder boek gelezen. Ik ga binnenkort nog wel wat lijsten maken; van die boeken die mijn leven hebben veranderd, maar ook een lijst met de mooiste boeken of de meest bijzondere boeken, of de boeken waar ik om gehuild heb (zijn er niet zoveel).

Van zijn boeken raak je echt in een roes, ze  kunnen je helemaal  losweken uit je eigen wereld. Ik had dezelfde ervaring met het boek Sneeuw van Orhan Pamuk. Misschien moet dat een criterium zijn voor een lijstje, boeken waardoor je alles om je heen vergeet en mee gaat in de wereld van de schrijver, in het geval van Jon Kalma, het IJsland van rond 1900 als ik me niet vergis. Een keiharde wereld waarin de mensen op elkaar aangewezen zijn om te overleven. Er staan heel veel poëtische bespiegelingen in en filosofische gedachten. Een naamloze jongen is de hoofdpersoon. Het is een heel bijzonder boek. En nu is er dan Zomerlicht, en dan komt de nacht. Die moet ik natuurlijk ook lezen, maar dat komt nog wel.

Wat ik niet heb vermeld is dat ik de afgelopen week (ik had denk ik te veel gelezen) de eerste serie van de nieuwe Fargo heb gekeken. Ik had de originele film uit 1996 gezien en had die nog wel op mijn netvlies staan. De nieuwe serie is een origineel van Netflix (van de gebroeders Coen) en ook weer gebaseerd op een waargebeurde moord. Heel veel humor en kneuterigheid afgewisseld met keiharde actie. “In wezen gaat het er in Fargo altijd om wat mensen bereid zijn te doen voor geld”. Heel veel dus. Heerlijk om naar te kijken. En er is een overeenkomst met de boeken die ik boven besprak, alles speelt zich af in de ijzige kou. Kan ik nog even lekker vooruit, want er zijn nog twee seizoenen. En de afgelopen week was met zijn extreme kou uitstekend geschikt om deze serie te kijken.

Read more

Robert Harris’Conclaaf was na twee lang avonden lezen en een treinrit uit. Heel spannend en leerzaam (ook kardinalen zijn ijdel, machtsbelust en wreed)  maar het haalde het niet bij De officier.  Ik was begonnen in Martin Gray Uit naam van al de mijnen, een klassieker uit de overlevingsliteratuur over de Tweede Wereldoorlog.  Ik heb er een avond in zitten lezen, maar besloten er toch niet in verder te gaan. Ik heb geen zin in de horror van de oorlog. Misschien beginnen sommige mensen zich al af te vragen  waar ik toch de tijd vandaan haal om zo veel te lezen. Heel eenvoudig, geen televisie kijken. Meestal gaan bij rond 10 uur s’avonds de boeken dicht en kijk ik nog wat televisie.

Wat heb ik nu op de plank liggen voor vanavond? Het boek  Zuivering Van Tom Lanoye. Ik ben een groot fan van Lanoye, diepzinnig, maar toch altijd licht omdat hij met zoveel humor schrijft. Ik las tot nu toe: Een slagerszoon met een brilletje, Kartonnen dozen,Gelukkige slaven (aanrader!) en Sprakeloos, over de dood van zijn moeder. Van een vriend die vaak naar het radioprogramma Nooit meer slapen luistert kreeg ik nog de tip dat er een nieuwe boek van Miguel Bulnes is verschenen met de titel Reconquista, waar ik als voormalig Hispanist wel interesse in heb. Het gaat over de strijd tussen de christenen en mohammedanen in het middeleeuwse Spanje. Waarover ik ook net uitgebreid heb gelezen in de het boek van Frankopan De zijderoute.

 

Read more

Ik las net een interview met Ilse Warringa, die volkomen overdonderd is door het succes van de Luizenmoeder. Ze zegt ergens, er is geen grijs gebied meer in de discussies  als bijvoorbeeld #metoo en #zwartepiet, elke nuance is verdwenen. Een belangrijke uitspraak die iedereen zich ter harte zou moeten nemen. Ik las de afgelopen dagen Grijze zielen van Philippe Claudel. In dit boek dat zich afspeelt in Noord-Frankrijk tijdens WOI wordt in een klein dorp een mooie meisje van tien vermoordt. Het verhaal wordt verteld door een politieagent die terugblikt op de moord en zijn gedachten uiteenzet om te reconstrueren wie de moord pleegde.

Wat Claudel vervolgens laat zien is dat er geen scherpe lijn kan worden getrokken tussen goed en kwaad. Ook de oorlog speelt op de achtergrond een rol als een element om normen te laten vervagen. Ik heb eens het waargebeurde verhaal gelezen van de jonge Duitse vrouw gelezen die haar twee kinderen achterliet en zelf twee weken op reis ging. Michael Kumpfmuller schreef daar het boek Dorst over in 2004. Kumpfmuller zelf vader van twee kleine kinderen wilde een tegengeluid laten horen aan de publieke opinie die niets anders deed dan deze vrouw afschilderen als een monster. Hij verdiepte zich in het dramatische leven van deze jonge vrouw en liet zien dat er veel meer daders waren dan alleen het meisje. Ook haar familie en de hulpverlening hadden het af laten weten. Ik vond beide boeken indrukwekkend.

Twee fragmenten uit Grijze Zielen: ‘Liefde en misdaad zouden plotseling door elkaar zijn gaan lopen, alsof je alleen maar kon vermoorden waar je van hield. Verder niets. Lang heb ik geleefd met de gedachte dat Destinat alleen vanwege een droombeeld, bij vergissing, uit hoop, uit herinnering, uit angst een moord had begaan. Dat had iets moois, vond ik. Het maakte de moord niet minder erg maar gaf hem wel glans, maakte hem minder weerzinwekkend. Dader en slachtoffer werden beiden martelaars: dat gebeurt niet vaak.”Een van die twee had de moord gepleegd, dat stond vast, maar de ander had het kunnen doen, en in wezen is er tussen de intentie en de daad geen enkel verschil.’

Toen Chris van der Heijden zijn boek Grijs verleden; Nederland en de tweede Wereldoorlog  rolde heel Nederland over hem heen. Mensen willen niet horen over grijstinten, ze willen beelden in zwart of wit. Gelukkig zijn er schrijvers die ons er steeds weer aan herinneren dat de werkelijkheid zo veel lastiger is te duiden.

Read more

In 1980 kocht ik mijn eerste vliegtuigticket naar Mexico voor 1000 gulden. Ik had er het hele jaar voor gespaard. Zesentwintig jaar later besprak ik bij RTVNH een boek  van Jan Juffermans Nut & Noodzaak van de mondiale voetafdruk en kwam er achter hoe groot de impact van vliegen op het milieu was. Ik door omstandigheden al een tijdje gestopt met autorijden, dus suste is mezelf met het idee dat ik dan wel twee keer per jaar met het vliegtuig naar het buitenland mocht. Want vanaf het moment dat ik dat boek had gelezen wilde ik me bewust zijn van alles wat mijn voetafdruk bepaalde.

 

In De Groene van 22 februari staat een mooi artikel over de toekomst van het vliegen. Daarin het verhaal van Peter Kalmus die als klimaatwetenschapper uitrekende wat hij verbruikte van zijn CO2-voetafdruk met het vliegen. Hij schrok zo van de uitkomst dat hij stopte met vliegen. In 1996 stuntte Easyjet door te adverteren met een enkeltje Londen voor 99 gulden. Tussen 1990 en 2010 explodeerde het aantal passagiers van 1 miljard naar 2,6 miljard. En toch bleef de luchtvaartsector buiten schot op de klimaatconferentie in Parijs (the elephant in the room).

De actiegroep Transport & Environment strijdt al jaren voor maatregelen om de luchtvaartemissies terug te dringen. Er is maar een oplossing, vliegen moet veel duurder worden. De politiek en de luchtvaartsector denken dat burgers daar niet aan willen en houden elkaar in gijzeling. Maar ik zag afgelopen week een aantal gestrande reizigers door de staking van piloten die allemaal zeiden dat ze bereid waren meer te betalen voor hun ticket. Politici moeten zich bewust zijn dat we natuurlijk graag willen vliegen en wereldburgers willen zijn. Maar tegelijkertijd weten we ook dat ongelimiteerd vliegen niet meer kan als we de opwarming van de aarde tegen willen houden.

Een lichtpuntje. De EU besloot om het vliegverkeer op te nemen in haar klimaatdoelen.

Read more

Vorig jaar werd het boek De officier van Robert Harris uitgeroepen door Vrij Nederland  tot de thriller van het jaar. Op aanraden van een literair georiënteerde vriendin ben ik het toch gaan lezen en ik was meteen verkocht. En ik niet alleen, ook verschillende andere leden van de boekenclub hebben ademloos het verhaal over de Dreyfuss-affaire gelezen. Wat een research, wat een details, wat een opbouw van de spanning naar een climax. Diezelfde literaire vriendin zegt dat bijna alle romans op driekwart van het boek instorten, maar deze blijft tot op het laatst spannend, terwijl je de afloop al weet.

Afgelopen week heb ik halverwege het zeer dikke boek De zijderoute van Frankopan  weggelegd omdat ik zin had in iets anders. Het vraagt behoorlijk wat doorzettingsvermogen om in deze geschiedenis door te blijven lezen. Zoveel feiten, zoveel geschiedenissen die door elkaar heen lopen, het blijft taai. Omdat ik nu beland was bij de overgang van de macht van het Oosten naar het Westen, waar we veel meer over weten door ons geschiedenis onderwijs ben ik even gestopt, om het misschien later nog weer eens op te pakken. Niet iedereen schrijft zoals Russel Shorto in Amsterdam, of Geert Mak Reizen zonder John, op zoek naar Amerika, of Martin Bossenbroek, De boerenoorlog die hangen een boek over geschiedenis op aan historische figuren, een fantastische methode.

Gisteren diepte ik tijdens het sorteren van de boeken een van de laatste van Robert Harris op uit een kist. Conclaaf, het verhaal over de verkiezing van een nieuwe paus in de Sixtijnse Kapel. Ik kon het gisteravond al bijna niet meer neerleggen, zo spannend. Morgen in de trein mag ik weer verder. En dat terwijl ik helemaal niet van thrillers houdt. Maar dit boek is net als De officier zoveel meer, en dan vooral vanwege de mensenkennis die Harris heeft. Devote mannen in de ban van een machtsspel. Heerlijk.

Read more